Apogon imberbis
Apogon imberbis, Akdeniz'in yerli ve en yaygın kardinal balığı türüdür. Latince ismindeki "imberbis", "sakalsız" anlamına gelir ve türün çenesinde belirgin bıyıkların (barbeller) bulunmayışına işaret eder.
I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme
SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotAile (Family)ApogonidaeKardinal BalıklarıCins (Genus)ApogonTür (Species)A. imberbisTanımlayan(Linnaeus, 1758)Modern taksonominin kurucusu Carl Linnaeus tarafından tanımlanmıştır.Latince Anlamıimberbis, "sakalsız" (bıyık/barbel içermeyen) anlamına gelir.Türkçe AdıKardinal Balığı
II. Morfolojik ve Biyolojik Özellikler
- Boyut: Maksimum 15 cm Total Boy (TL) civarına ulaşır. Ortalama boyu 12 cm'dir.
- Ayırt Edici Özellik: Vücudu ve yüzgeçleri parlak kırmızı veya pembe renktedir. Gözleri oldukça büyüktür (sciaphilous, yani gölge seven türlerin karakteristiği). Kuyruk yüzgecinin tabanında iki veya üç koyu nokta bulunabilir. Birinci sırt yüzgecinde genellikle altı belirgin diken bulunur (Bu, diğer Lesepsiyen kardinallerden ayıran önemli bir özelliktir).
- Habitat Tercihi: Skiafil (ışık kaçkını) bir türdür. Genellikle kayalık resifler, mercanlar, deniz mağaraları ve kovukların içinde veya yakınında, 2 ila 200 metre derinlik aralığında yaşar.
- Davranış: Noktürnal (gececil) ve sosyal bir türdür. Gündüzleri mağara ve yarıklarda büyük gruplar halinde veya tek başına dinlenir. Geceleri avlanmak için su sütununa veya Posidonia çayırları üzerine çıkar.
- Beslenme: Küçük balıklar, zooplankton ve omurgasızlarla beslenir.
- Üreme: Ağızda kuluçka yöntemini kullanır; yumurtalar, gençler serbest yüzmeye başlayana kadar erkek tarafından kuluçka edilir.
- Korunma Durumu (IUCN Red List): Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir (2015 değerlendirmesi).
III. Dağılım ve Ekolojik Önem
- Dağılım: Akdeniz'in tamamı ve Atlantik Okyanusu'nun kuzeydoğu kıyıları (İspanya, Portekiz) ile Kanarya Adaları'nda yaygındır.
- Ekolojik Rolü: Akdeniz'deki tek yerli kardinal balığı türüdür. Bu özelliği nedeniyle, Kızıldeniz'den gelen istilacı kardinal balığı türleri (Jaydia queketti, Apogonichthyoides pharaonis vb.) ile gıda ve habitat rekabeti yaşamaktadır.
IV. Yanlış ve Doğru Bilinen Mitolojik/Kültürel Bilgiler
Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:
- YANLIŞ: Kardinal Balığı'nın parlak kırmızı rengi, tehlikeli veya zehirli olduğunu gösterir.
- Gerçeklik: Hayır. Apogon imberbis zehirli değildir ve insanlar için herhangi bir tehdit oluşturmaz. Kırmızı rengi, yaşadığı sığ altındaki gölge ve mağara ortamlarında bir kamuflaj işlevi görür, çünkü kırmızı ışık su altında hızla emildiği için, bu rengin derin veya karanlık yerlerde görünmesi zordur.
- DOĞRU: Bu tür, Roma Dönemi'nde lüks ve zenginlik sembolü olan bir deniz ürünü olarak kabul edilmiştir.
- Gerçeklik: Evet. Adını Roma Katolik Kilisesi'ndeki yüksek rütbeli din adamlarından (Kardinaller) alan bu balık, o dönemde canlı kırmızı rengi ve nadirliği nedeniyle lüks bir deniz yemeği olarak görülmüştür. Bu durum, bilimsel adının popüler kültürdeki algılanışını etkilemiştir.
Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kullanılan Harici Kaynaklar
- FishBase & IUCN Red List: Apogon imberbis (Linnaeus, 1758) (Taksonomi, Morfoloji, LC durumu ve Ekoloji verileri).
- Tortonese, E. (1986): Fishes of the north-eastern Atlantic and the Mediterranean, UNESCO. (Habitat ve beslenme bilgileri).
- Hureau, J.C. (2013): Marine Species Identification Portal. (Tanımlama ve dağılım bilgileri).
