Hipparchia volgensis
Hipparchia volgensis, Nymphalidae familyasının Hipparchia cinsine ait, adını Volga Nehri havzasından alan bir kelebek türüdür. Bu kelebek, Doğu Avrupa'dan başlayarak Batı Asya'ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada, kuru ve sıcak habitatlarda yaşamaya adapte olmuştur.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Hipparchia volgensis, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 45-55 mm civarındadır. Kanat üst yüzeyi, koyu kahverengi bir zemin üzerinde, ön kanatta belirgin siyah göz benekleri ve onları çevreleyen geniş bir açık kahverengi bant içerir. Bu türün en belirgin ayırt edici özelliği, kanat alt yüzeyindeki, gri ve kahverengi tonlardaki mermer desenidir.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
- Cins (Genus): Hipparchia
- Tür (Species): Hipparchia volgensis (Mazochin-Porshnyakov, 1957)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Ukrayna'dan Rusya'nın güneyine, Kafkaslar'dan Türkiye'ye ve İran'a kadar geniş bir coğrafyada yayılış gösterir. Türkiye'de özellikle Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki bozkır ve dağlık alanlarda bulunur.
- Habitat Tercihi: Genellikle kuru, taşlık yamaçları, seyrek otlakları, bozkırları ve açık ormanlık alanları tercih eder.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Hipparchia volgensis kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Haziran ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, Poaceae (Buğdaygiller) familyasından çeşitli ot türleriyle beslenir.
- Davranış: Uçuşları hızlı ve düzensizdir. Sık sık toprak veya kayalar üzerinde kanatlarını kapalı tutarak dinlenirler, bu sayede mükemmel kamufle olurlar.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yaşadığı kurak ve yarı kurak ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur. Aynı zamanda, yaşadığı habitatlara adapte olmuş bir tür olarak ekolojik dengenin korunmasında önemli bir rol oynar.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Hipparchia volgensis, geniş yayılış alanı nedeniyle küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir. Ancak, bazı yerel popülasyonlar habitat kaybından etkilenebilir.
- Tehditler:
- Habitat Kaybı: Kurak otlak ve bozkır alanlarının tarıma dönüştürülmesi veya madencilik faaliyetleri, türün yaşam alanlarını daraltır.
- Aşırı Otlatma: Kontrolsüz aşırı otlatma, tırtılın besin bitkilerini yok edebilir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
