Erebia ottomana
Erebia ottomana, Nymphalidae familyasının Erebia cinsine ait, adını Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasına atfen alan bir kelebek türüdür. Bu kelebek, özellikle yüksek rakımlı dağlık bölgelerin özel habitatlarında yaşar ve zorlu koşullara adapte olmuştur.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Erebia ottomana, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 35-45 mm civarındadır. Kanat üst yüzeyi, koyu kahverengi bir zemin üzerinde, belirgin kırmızımsı-turuncu bantlar ve bu bantların içinde yer alan siyah göz benekleri (ocelli) içerir. Kanat alt yüzeyi ise, gri-kahverengi zemin üzerinde daha belirgin halka desenleri ve göz benekleri taşır.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
- Cins (Genus): Erebia
- Tür (Species):: Erebia ottomana (Herrich-Schäffer, 1851)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Yunanistan'dan başlayarak Balkanlar'a ve Türkiye'nin dağlık bölgelerine kadar uzanan bir coğrafyada yayılış gösterir. Türkiye'de özellikle Trakya, Karadeniz ve Doğu Anadolu'daki yüksek dağlık bölgelerde bulunur.
- Habitat Tercihi: 2000-3000 metre arasındaki yüksek rakımlı alpin çayırları, kayalık yamaçları ve dağlık otlakları tercih eder.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Erebia ottomana kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Temmuz ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, Poaceae (Buğdaygiller) familyasından çeşitli ot türleriyle beslenir.
- Davranış: Uçuşları alçak ve yavaştır. Genellikle rüzgarın az olduğu yerlerde, çiçekler üzerinde beslenirken görülebilirler.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yüksek rakımlı ekosistemlerde, yaşadığı habitatlarda tozlaşmaya katkıda bulunur. Aynı zamanda, özel habitat gereksinimleri nedeniyle iklim değişikliği ve habitat bozulması gibi çevresel baskılara karşı hassas bir gösterge türü olarak önem taşır.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Erebia ottomana, yayılış alanı sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı bir tür olduğu için yerel popülasyonları hassas olarak değerlendirilebilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
- Tehditler:
- Habitat Kaybı: Yüksek rakımlı otlak alanlarının tarıma dönüştürülmesi veya madencilik faaliyetleri, türün yaşam alanlarını daraltır.
- İklim Değişikliği: Yüksek rakımlı habitatların iklim değişikliğinden etkilenerek yok olması.
- Aşırı Otlatma: Kontrolsüz aşırı otlatma, tırtılın besin bitkilerini yok edebilir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
