Coenonympha

Coenonympha, Nymphalidae familyası ve Satyrinae alt familyası içinde yer alan, "halka kelebekleri" olarak da bilinen bir kelebek cinsidir. Bu cinsin türleri genellikle küçük ila orta büyüklükte, kahverengi veya pas rengi kanatlara sahiptir ve kanat altlarındaki karakteristik halka şeklindeki göz benekleri (osellus) ile tanınırlar.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Coenonympha cinsi, özellikle kanat altındaki halka desenleriyle dikkat çeker. Erkekler genellikle soluk kahverengi, dişiler ise daha açık sarımsı kahverengi veya krem renktedir. Bu kelebeklerin kanat üst yüzeyleri oldukça sadeyken, alt yüzeyleri avcıları şaşırtmaya yönelik halka desenleri içerir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
• Alt Aile (Subfamily): Satyrinae (Esmergöz kelebekleri)
• Cins (Genus): Coenonympha (Hübner, 1819)

2. Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Coenonympha türleri, tüm Palearktik bölgeye (Avrupa, Asya'nın kuzey kısımları ve Kuzey Afrika) ve Kuzey Amerika'ya yayılmıştır. Oldukça geniş bir coğrafi yayılıma sahiptirler ve genellikle yaygın türlerdir.

• Habitat Tercihi: Açık otlaklar, çayırlar, nemli veya kuru fundalıklar, orman açıklıkları ve yol kenarları gibi geniş bir yelpazede habitatlarda bulunurlar.

3. Ekolojik ve Biyolojik Özellikler

Bu cinsin kelebekleri genellikle yıl içinde birden fazla nesil verir ve ilkbahardan sonbahara kadar görülebilir. Uçuşları alçak, yavaş ve dalgalıdır.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, Poaceae (Buğdaygiller) familyasından çeşitli ot türleriyle beslenir. Bu durum, türlerin yaygınlığına ve adaptasyon yeteneklerine katkıda bulunur.
• Savunma Mekanizması: Kanat altlarındaki göz beneklerinin, avcıları (özellikle kuşları) kelebeğin hayati olmayan kısımlarını hedef almaya yönlendiren bir savunma mekanizması olduğu düşünülmektedir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Coenonympha cinsine ait birçok tür, geniş yayılış alanları ve genel adaptasyon yetenekleri sayesinde küresel ölçekte asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir. Ancak, bazı yerel popülasyonlar veya endemik alttürler habitat kaybı ve tarım uygulamalarından etkilenebilir.

• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Otlak ve çayırların tarım arazisine dönüştürülmesi veya yapılaşma.
• Pestisit Kullanımı: Genellikle tarım alanlarında bulundukları için, aşırı pestisit ve herbisit kullanımı popülasyonlarına zarar verebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.