Callionymus risso
Callionymus risso, adını İtalyan-Fransız doğa bilimci Giovanni Antonio Risso'dan alan, Akdeniz ve Karadeniz'in kumlu kıyı sularında yaşayan, küçük boyutlu bentik bir balık türüdür. Callionymus cinsi içerisindeki en küçük türlerden biri olarak bilinir.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Callionymidae (Mandarine Balıkları)Cins (Genus)CallionymusTür (Species)C. risso (Lesueur, 1814)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Küçük yapılı bir türdür. Erkekler 11 cm (maksimum 18.2 cm) toplam uzunluğa ulaşabilirken, dişiler daha küçüktür ve genellikle 6.5 cm'ye ulaşır.
- Vücut Şekli: Vücutları uzun ve hafif basıktır. Başları üçgen şeklindedir ve gözleri yukarıya dönüktür.
- Ayırt Edici Özellik: Mandarine balıklarının tipik özelliği olan büyük bir preoperkulum dikenine sahiptir. Vücutları pulsuzdur.
- Renklenme: Genellikle kumlu veya çamurlu zemine uyum sağlayan kriptik (kamufle edici) desenlere sahiptirler.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Akdeniz (Cebelitarık'tan İsrail kıyılarına kadar), Adriyatik, Ege ve Karadeniz'in batı ve kuzey kısımları ile Cezayir ve Tunus açıklarında yaygındır. Atlantik'te, Portekiz açıklarında nadiren görülür.
- Yaşam Alanı: Bentik (dipte yaşayan) bir türdür. Sığ kıyı sularındaki kumlu veya çakıllı deniz zeminlerinde bulunur.
- Derinlik: Genellikle 15 ila 150 metre arasındaki derinliklerde rastlanır.
- Beslenme: Küçük dip omurgasızlarıyla beslenen etçil bir türdür. Başlıca diyetini küçük solucanlar ve kabuklular oluşturur. Beslenme trofik düzeyi yaklaşık 3.0 olarak tahmin edilmektedir.
Davranış ve Biyolojik Gerçekler
- Üreme:
- Strateji: Yumurtlayıcı (ovipar) bir türdür.
- Yumurta ve Larva: Yumurtaları ve larvaları pelajiktir (suda yüzer), bu da türün dağılımına yardımcı olan yaygın bir Mandarine balığı özelliğidir.
- Cinsel Dimorfizm: Erkeklerin ve dişilerin boyut farklılıkları (11 cm'ye karşı 6.5 cm), türün belirgin cinsel dimorfizm gösterdiğini işaret eder. Erkekler, diğer Mandarine balıklarında olduğu gibi kur yapma ritüellerinde kullandıkları daha uzun ve gösterişli yüzgeçlere sahip olabilir.
Korunma Durumu ve Kullanım
- Tehdit Durumu: Geniş dağılımı ve popülasyonu göz önüne alındığında, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır (2014 değerlendirmesi).
- Ticari Önemi: Doğrudan ticari balıkçılığı olmamakla birlikte, bazı yerel ve geçimlik balıkçılık faaliyetlerinde avlanabilir. İnsanlar için zararsızdır.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Callionymus cinsi üzerine yapılan bilimsel araştırmalar referans alınmıştır)
