Callionymus maculatus

Callionymus maculatus, hem Doğu Atlantik hem de Akdeniz'de görülen, kumlu deniz zeminlerinde bentik yaşam süren, orta büyüklükte bir Mandarine balığıdır. Türün adı (maculatus, Latince'de benekli anlamına gelir) özellikle erkek bireylerin sırt yüzgecindeki lekelere atıfta bulunur.

Taksonomik Sınıflandırma

SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Callionymidae (Mandarine Balıkları)Cins (Genus)CallionymusTür (Species)C. maculatus (Rafinesque, 1810)

Genel Özellikler ve Ekoloji

Fiziksel Özellikler:
Boyut: Erkekler maksimum 17 cm toplam uzunluğa ulaşabilirken, dişiler genellikle 11−15 cm civarındadır.
Morfoloji: Vücutları uzun ve pullsuzdur. Göz çapı burun uzunluğundan biraz daha uzundur. Solungaç kapağında dört adet diken bulunur.
Cinsel Dimorfizm ve Renklenme: Bu tür, yüzgeçlerdeki desen açısından belirgin eşeysel ikilik gösterir:
Erkek: İlk sırt yüzgeci genellikle ikinciden biraz daha uzundur. Erkeklerin ilk sırt yüzgecinde dört adet boylamasına leke bulunur.
Dişi: Dişilerin ilk sırt yüzgecinde ise genellikle iki adet leke bulunur (bazı kaynaklarda siyah olabileceği belirtilmiştir).
Habitat ve Dağılım:
Dağılım Alanı: Çok geniş bir yayılıma sahiptir. Doğu Atlantik'te güney ve batı İzlanda ile Norveç'ten Senegal'e kadar uzanır. Akdeniz'de ise Adriyatik ve Ege Denizi dahil olmak üzere yaygındır, ancak Karadeniz'de bulunmaz.
Yaşam Alanı: Bentik (dipte yaşayan) bir balıktır. Kumlu deniz zeminlerini ve çamurlu substratları tercih eder.
Derinlik: Sığ kıyılardan derin sulara kadar geniş bir aralıkta yaşar; genellikle 45 ila 650 metre derinlikler arasında görülür.
Beslenme: Diğer Mandarine balıkları gibi etçil bir tür olup, kumda yaşayan küçük omurgasızları (başta solucanlar, salyangozlar ve kabuklular) avlar.

Davranış ve Biyolojik Gerçekler

Üreme:
Strateji: Eşleşerek yumurtlar (çiftler halinde ürer) ve seri yumurtlayıcıdır (serial spawner), yani üreme mevsimi boyunca birden fazla kez yumurtlar.
Periyot: İskoçya kıyılarında yapılan bir araştırmaya göre, üreme mevsimi Nisan'dan Eylül'e kadar sürmektedir.
Yumurta ve Larva: Yumurtaları ve larvaları pelajiktir (açık suda serbestçe yüzer ve gelişir).
Büyüme Hızı: Dişiler, erkeklerden daha hızlı eşeysel olgunluğa erişir. Erkeklerde sırt, anal ve kuyruk yüzgeci ışınları olgunluktan sonra farklı oranlarda büyürken, dişilerde bu yüzgeçler eşit oranda büyümeye devam eder.

Korunma Durumu ve Ticari Önemi

Tehdit Durumu: Geniş dağılımı ve büyük popülasyonu nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır (2013 değerlendirmesi).
Ticari Önemi: Ticari değeri düşüktür. Genellikle dip trollerinde veya kıyı ağlarında yan av olarak yakalanır ve çoğu zaman denize geri atılır. Yerel balıkçılıkla uğraşan bazı topluluklar için tüketim amaçlı avlanabilir.

Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Callionymus maculatus üzerine yapılan bilimsel araştırmalar referans alınmıştır)