Callionymus filamentosus

Mandarine balıkları ailesinin (Callionymidae), İpliksi Mandarine Balığı veya Lekeli Yüzgeçli Mandarine Balığı (Blotchfin Dragonet) olarak bilinen Callionymus filamentosus türüne ait detaylı bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

Callionymus filamentosus, Lessepsiyen göçmen olarak Akdeniz'e giriş yapmış ve özellikle Türkiye kıyılarında yayılım gösteren, kökeni Hint-Pasifik Okyanusu olan bir istilacı türdür.

Callionymus filamentosus, Endonezya ve Kızıldeniz kökenli olup, Süveyş Kanalı aracılığıyla Akdeniz'e yerleşmiş ve özellikle Levant Havzası'nda (Türkiye'nin güneydoğu Akdeniz kıyıları dahil) hızlı bir yayılım göstermiştir.

Taksonomik Sınıflandırma

SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Callionymidae (Mandarine Balıkları)Cins (Genus)CallionymusTür (Species)C. filamentosus (Valenciennes, 1837)

Genel Özellikler ve Ekoloji

Fiziksel Özellikler:
Boyut: Maksimum 20 cm toplam uzunluğa ulaşabilir. Türkiye'deki (İskenderun Körfezi) popülasyonlarda 17.5 cm'ye kadar bireyler kaydedilmiştir.
Morfoloji: Vücudu uzamış ve kafası basıktır. Gözleri dorso-lateral konumdadır (kafanın yan-üst kısmında).
Preoperkulum: Solungaç kapağı altındaki büyük bir dikende yukarı dönük 4 ila 7 adet kanca benzeri diş bulunur. Bu dikenler, balığın trol ağlarına takılması nedeniyle balıkçılar için rahatsızlık verici olabilir ve bazı kaynaklar bu dikenlerin hafif zehirli toksinler salgıladığını belirtir.
Cinsel Dimorfizm ve Renklenme: Belirgin eşeysel ikilik (dimorfizm) mevcuttur:
Erkek: İlk sırt yüzgeci ayrık ve ipliksi bir ışına sahiptir. Bu yüzgeçte siyah çizgiler veya büyük lekeler bulunur. Kuyruk yüzgeci mızraksı (lanset) şekildedir ve iki ipliksi ışın içerir. Erkekler dişilerden daha büyük boya ulaşır.
Dişi: İlk sırt yüzgecinde genellikle 3. zarda siyah bir leke bulunur.
Renklenme: Kumlu veya çamurlu zeminlere uyum sağlayan açık kahverengi bir kamuflaj rengine sahiptir; yanlarında koyu kahverengiden siyaha değişen lekeler ve noktalar bulunur.
Habitat ve Dağılım:
Doğal Dağılım: Hint-Batı Pasifik Okyanusu (Kızıldeniz'den Çin ve Yeni Gine'ye kadar).
Akdeniz'deki Durumu: Lessepsiyen göçmen bir türdür. İlk olarak 1953'te İsrail açıklarında kaydedilmiş, ardından Lübnan ve 1994'te Türkiye'nin İskenderun Körfezi'nde tespit edilmiştir. Akdeniz'in kuzeydoğu Levant havzasında hızla yayılarak yerleşik bir popülasyon oluşturmuştur.
Yaşam Alanı ve Derinlik: Bentik (dipte yaşayan) bir balıktır. Genellikle kumlu ve çamurlu kıyı altı zeminlerde, 2 metreden 350 metreye kadar derinliklerde bulunur, ancak sıklıkla 5 ila 100 metre arasında rastlanır.
Beslenme: Etçil olup, kumlu dipte yaşayan küçük omurgasızlarla, başlıca kabuklular ve solucanlarla beslenir.

Biyolojik Gerçekler

Üreme:
Periyot: Akdeniz'de üreme mevsiminin Mart'tan Eylül'e kadar sürdüğü rapor edilmiştir.
Yumurta ve Larva: Yumurtaları ve larvaları planktoniktir (açık suda sürüklenir).
Büyüme ve Yaş: Türkiye'deki araştırmalara göre, maksimum 5+ yaşına kadar yaşayabildiği ve erkeklerin dişilerden daha hızlı ve daha büyük büyüdüğü tespit edilmiştir.

Korunma Durumu ve Önemi

Tehdit Durumu: IUCN Kırmızı Listesi'nde şu anda Değerlendirilmedi (Not Evaluated - NE) kategorisindedir.
Ticari Önemi: Küçük boyutu nedeniyle ticari bir değeri yoktur. Ancak, dikenli yapıları ve trol ağlarına büyük sayılarda takılmaları nedeniyle yerel balıkçılar için önemli bir sorun teşkil eder. İstilacı bir tür olarak yerel ekosistemdeki etkileşimleri (yerli türlerle rekabet) açısından potansiyel risk taşımaktadır.

Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, CIESM Atlası ve Callionymus filamentosus üzerine yapılan bilimsel araştırmalar referans alınmıştır)

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/174284074