Brachycera

Brachycera – Kısa Antenli Sinekler Alt Takımı

(Kısa ve kalın anten yapıları, güçlü uçuş yetenekleri, bazılarının kan emici ve parazit türler olmasıyla tanınan Diptera alt takımı.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Diptera (Çift kanatlılar)
Alt Takım: Brachycera Macquart, 1834

Genel Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaAntenlerKısa, genellikle 3 segmentli ve uçta arista (kıl benzeri yapı) taşırGözlerGenellikle büyük; bazı türlerde başın neredeyse tamamını kaplarKanatlarGüçlü ve hızlı uçuşa uygun; tek çift kanat, denge organı olarak halter (halteres) mevcutVücutOrta–iri boyutlu; güçlü yapılı, kompaktLarvaBaş genellikle geri çekilmiş ya da belirgin değildir; ağız kancalarıyla donanmıştır

Habitat ve Yaşam Alanları

Karasal, tatlı su kenarları, çöplükler, meralar, ormanlar, hayvancılık yapılan alanlar
Özellikle insan yerleşimlerine yakın bölgelerde tür çeşitliliği artar
Türkiye’de çok zengin temsilcisi vardır

Öne Çıkan Familyalar

FamilyaÖne Çıkan Tür/ÖzellikMuscidaeEv sineği (Musca domestica)CalliphoridaeMavi yeşil parıltılı leş sinekleriSarcophagidaeEt sinekleri – gri çizgiliTabanidaeAt sinekleri – dişileri kan emerAsilidaeAvcı sinekler – diğer böcekleri havada yakalarStratiomyidaeAsker sinekleri – göz alıcı renklerdeBombyliidaeArı taklitçisi sineklerTachinidaeParazitoid sinekler – diğer böceklerin içine yumurta bırakırSyrphidaeÇiçek sinekleri – arı benzeri, polen tüketir

Beslenme ve Ekolojik Rol

AşamaBeslenme ŞekliLarvaÇürümüş organik madde, dışkı, leş, bazıları canlı dokular (parazitoid)ErginNektar, meyve suyu, ter, kan (bazı dişiler), çürük organik madde

Ekosistemdeki rol: Brachycera türleri ayrıştırıcı, tozlayıcı, avcı, parazitoid veya hastalık taşıyıcı olabilir.

İnsana ve Tarıma Etkileri

Etki TürüAçıklamaHastalık taşıyıcılığıBazı türler tifo, dizanteri, kolera gibi patojenleri mekanik olarak taşırIsırma/Kan emmeTabanus, Stomoxys gibi türlerin dişileri kan emerMyiasis (canlı dokuda larva gelişimi)Lucilia, Sarcophaga gibi türlerin larvaları canlı hayvanlarda enfeksiyona yol açabilirTarım zararlısıBazı larvalar mantar veya bitki köklerine zarar verir

Halkın Sıkça Sorduğu – İlginç Bilgiler

Ev sinekleri neden ellerini ovuşturur gibi yapar?

Temizlik! Ayaklarındaki tat alma reseptörlerini temizlerler. Ayrıca kaygan yüzeylerde tutunmayı artırmak için bacaklarını silerler.

Bazı sinekler neden havada sabit kalabiliyor?

Özellikle Syrphidae familyasındaki çiçek sinekleri, kanatlarını saniyede 200 defaya kadar çırparak havada “askıda kalabilir”.

Sinekler gerçekten çok mu görür?

Evet. Bileşik gözleriyle çevreyi neredeyse 360° görebilirler ve hareketi çok hızlı algılarlar.

Sinekler nasıl yön bulur?

Koku reseptörleri ve halter denge organları sayesinde rüzgâr, ışık ve gaz değişimlerini takip ederler.

Sineklerin en tehlikelisi hangisidir?

Glossina (Çeçe sineği – Afrika’da Trypanosomiasis taşır) Brachycera içinde önemli vektörlerden biridir.

Latince Etimoloji

Brachycera: Yunanca brachys (kısa) + keras (boynuz, anten) → “Kısa antenliler” anlamına gelir
Nematocera’nın (ipliksi antenliler) tersine tanımlanmıştır