Agromyzidae

Agromyzidae – Yaprak Galeri Sinekleri (Leaf Miner Flies)

(Larvaları bitki yapraklarında galeri (madeni) açarak beslenen, ekonomik öneme sahip küçük boyutlu Diptera (çift kanatlılar) familyası.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia
Şube: Arthropoda
Sınıf: Insecta
Takım: Diptera (Çift kanatlılar)
Alt Takım: Brachycera
Familya: Agromyzidae Fallén, 1823

Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaBoyut1–5 mm (çok küçük)VücutSiyah, gri ya da sarımtırak renkli; mat veya parlakKanatlarGenellikle saydam, bazı türlerde hafif lekeliAntenKısa ve üç segmentlidir, arista tüylüdürGözlerKırmızımsı büyük bileşik gözlerKarakteristik özellikBristle (kıl) dizilimi ve kanat damarları tür ayrımında önemlidir

Larval Özellikler ve Galeriler

Larvalar bitkilerin yaprak, gövde, sap ya da meyve dokularında galeri (madeni tünel) açarak beslenir
Galeriler türlere göre çizgisel, spiral veya düzensiz olabilir
Zarar, doğrudan yaprak dokusunun tahribi ve dolaylı olarak fotosentezin azalması şeklinde olur

Habitat ve Dağılım

Habitat: Tarım alanları, bahçeler, ormanlar, sulak alan kenarları
Yayılım: Küresel; özellikle ılıman ve tropikal bölgelerde yoğun
Türkiye: Geniş yayılışlı, çok sayıda ekonomik öneme sahip tür içerir

Beslenme

DönemBeslenme TürüErginlerNektar, polen, bazen bitki özsuyuLarvalarFitofag (yaprak içi madencilik) → en zararlı dönem

🧬 Yaşam Döngüsü

Yumurta: Dişi birey, yumurtayı bitki dokusu içine bırakır
Larva: Yaprak içinde tünel kazarak beslenir
Pupa: Toprakta veya yaprak içinde gelişir
Ergin: Uçucu birey; çiftleşme ve yumurta bırakma döngüsü

Yaşam döngüsü 1–3 hafta sürebilir; yılda birçok döl verir

Zararlılık Durumu

ÖzellikDetayTarım zararıÇok yüksek → sebze, süs bitkisi, tahıl gibi birçok ürüne zarar verirZararlı cinslerLiriomyza, Agromyza, Chromatomyia, PhytomyzaEtkilenen bitkilerPatates, domates, fasulye, havuç, marul, ıspanak, şeker pancarı, süs bitkileri vb.Hastalığa yatkınlıkGaleriler, ikincil fungal enfeksiyonlara açık kapı oluşturabilir

Bilimsel ve Uygulamalı Notlar

Tür teşhisi zordur, genetik analiz ve mikroskobik karakterler gerekir
Galeri şekilleri, tür tespitinde görsel anahtar olabilir
Tarımsal entomoloji ve bitki karantinasında önemli bir gruptur
Biyolojik mücadelede parazitoid Hymenoptera (Braconidae, Eulophidae) başarıyla kullanılır

İnsana Zararlılık ve Tıbbi Bilgi

Zehirli değildir
İnsanlara doğrudan zarar vermez
Tarımsal ürün kaybı dışında sağlık tehdidi oluşturmaz

Türkiye’de Görülen Önemli Türler

TürKonak BitkilerNotLiriomyza trifoliiMarul, domates, fasulyeEn yaygın zararlılardandırLiriomyza huidobrensisPatates, pancarSıcak bölgelerde artıştaPhytomyza ranunculiSüs bitkileri (düğün çiçeği vb.)Peyzaj zararlısıAgromyza frontellaBaklagillerÇizgisel galeri yapar