Agroeca proxima

Harika bir örümcek türü daha! Agroeca proxima, Liocranidae familyasına ("Liocranid Kese Örümcekleri") ait, Palearktik bölgede (Avrupa, Kafkasya, Rusya, Orta Asya) geniş bir yayılışa sahip küçük-orta boyutlu bir örümcek türüdür. Bu familyanın üyeleri genellikle yer seviyesinde, bitki döküntüleri arasında veya taşların altında kese şeklinde ipek yuvalar yaparak yaşarlar ve geceleri avlanırlar.

Agroeca proxima: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Agroeca proxima için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Agroeca" cinsi, Westring tarafından 1861'de tanımlanmıştır. "Proxima" epiteti, Latince'de "yakın" veya "benzer" anlamına gelir ve muhtemelen başka bir türe olan morfolojik benzerliğine atıfta bulunabilir.

Agroeca proxima, Liocranidae familyasına ait küçük-orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1871 yılında O. Pickard-Cambridge tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Agroeca proxima'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Liocranidae Simon, 1897 (Liocranid Kese Örümcekleri)
• Cins (Genus): Agroeca Westring, 1861
• Tür (Species): Agroeca proxima O. Pickard-Cambridge, 1871

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Agroeca proxima, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Güney Sibirya'ya kadar), Orta Asya ve Kuzey Afrika'da (Cezayir) yayılış göstermektedir. Avrupa'da geniş bir yayılışa sahiptir ve İngiltere, Fransa, Almanya, İskandinav ülkeleri gibi birçok ülkeden kayıtları bulunmaktadır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygındır. Türkiye örümcek faunası listelerinde Agroeca proxima adı geçmektedir. Örneğin, İzmir, Balıkesir, Edirne ve Kocaeli gibi illerden kayıtları mevcuttur. Bu durum, türün Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde, özellikle ormanlık alanların alt katmanlarında, çayırlarda ve açık alanlarda bulunabileceğini göstermektedir. Şu anda bulunduğunuz İstanbul'da da parklarda, bahçelerde, otluk alanlarda ve ormanlık bölgelerde bu türle karşılaşmak oldukça mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük-orta boyutlu örümceklerdir.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.0 ila 4.0 mm civarındadır.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 5.0 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle kahverengi veya kırmızımsı-kahverengi tonlardadır.
• Prosoma (Karapaks): Genellikle tekdüze kırmızımsı kahverengi veya açık kahverengidir. Göz bölgesinde veya ortada hafif koyulaşma olabilir.
• Opisthosoma (Karın): Gri, grimsi-kahverengi veya koyu kahverengi olabilir. Üzerinde genellikle belirgin bir desen bulunmaz veya sadece belirsiz, açık renkli noktalar veya şevronlar görülebilir.
• Bacaklar: Uzun ve incedir, karapaks ile aynı renkte veya biraz daha soluktur. Özellikle birinci ve ikinci çift bacaklarda hafif koyulaşmalar veya halkalar görülebilir.
• Ayırt Edici Özellikler:Erkeklerin pedipalp yapıları (özellikle embolus ve tibial apofiz) tür teşhisinde kritiktir. Agroeca cinsindeki diğer türlerden ayrım yapmak için bu yapılar detaylı olarak incelenir.
• Dişilerin epigyn (genital açıklık) yapısı, tür teşhisi için kullanılır. Özellikle medial septumun şekli ve spermatekaların konumu ayırt edicidir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Agroeca proxima, zemin katmanında, yaprak döküntüleri ve otların arasında yaşayan küçük, hareketli bir örümcektir. Genellikle kahverengimsi tonlarıyla kamufle olurlar. Zehirleri insanlar için önemli bir tehlike oluşturmaz; ısırıklar genellikle hafif semptomlara yol açar. Doğal ekosistemlerde, özellikle orman zeminlerinde ve çayırlarda zararlı böceklerin popülasyonunu kontrol altında tutmada önemli bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Agroeca proxima, diğer Agroeca türleri gibi, genellikle yer seviyesinde, taşların altında, ağaç kabuklarının altında veya yaprak döküntülerinin içinde ipekten yapılmış küçük, kese benzeri yuvalar (retreats) inşa ederler. Bu yuvalar, gündüzleri saklanmak, tüy değiştirmek ve yumurta keselerini korumak için kullanılır. Özellikle dişi, yumurtalarını korumak için bu keseler içinde kalır.
• Habitat Tercihi: Orman zeminleri, yaprak döküntüleri, çalılıklar, çayırlıklar, bataklıklar, bahçeler ve açık alanlar gibi çeşitli habitatlarda bulunurlar. Nemli ortamları tercih edebilirler. Toprakta veya bitki örtüsünün alt katmanlarında bulunurlar.
• Yaşam Tarzı: Noktürnal (gece aktif) avcılardır. Gündüzleri yuvalarında hareketsiz kalırken, geceleri aktif olarak avlanmak için dışarı çıkarlar. Ağ kurmazlar, bunun yerine avlarını aktif olarak kovalayarak yakalayan gezgin avcılardır (wandering predators).

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, yaşadıkları zemin habitatında bulunan küçük böcekler ve diğer küçük omurgasızlardır.
• Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) ipekten yapılmış yuvalarının içine bırakır ve yavrular yumurtadan çıkana kadar onları korurlar. Erkekler genellikle ilkbahar sonu ve yaz başı (Mayıs-Temmuz) arasında, dişiler ise tüm yıl boyunca bulunabilir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Agroeca proxima da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Agroeca proxima'nın ısırığı insanlar için genellikle tıbbi olarak önemsiz kabul edilir. Bilinen hiçbir Agroeca türü insanlar için ciddi tehlike oluşturmaz. Isırık vakaları çok nadirdir ve genellikle örümceğin yanlışlıkla sıkışması veya rahatsız edilmesi sonucu savunma amaçlı meydana gelir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Agroeca proxima'nın zehri, insanlar üzerinde arı veya sivrisinek ısırığına benzer lokal ve geçici semptomlar dışında ciddi bir etki yaratmaz. Bu örümcekler genellikle doğal yaşam alanlarında bulunurlar ve insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Toprak ekosistemlerinde zararlı böceklerin popülasyonunu dengeleyerek faydalı bir rol oynarlar. Endişe edilecek bir tür değildir."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler:Lokal ağrı: Isırık anında veya kısa süre sonra başlayan hafif bir ağrı.
• Kızarıklık ve şişlik: Isırık bölgesinde hafif kızarıklık ve küçük bir şişlik.
• Kaşıntı: Isırık çevresinde hafif kaşıntı.
• Sistemik semptomlar: Sistemik reaksiyonlar veya ciddi etkiler son derece nadirdir ve genellikle görülmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
4. Ağrı Kesici: Ağrıyı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örn. parasetamol) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden daha şiddetliyse veya alerjik bir reaksiyon şüphesi varsa (çok nadir olsa da), bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Türkiye'deki Agroeca proxima Kayıtları

Agroeca proxima, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Örneğin, İzmir, Balıkesir, Edirne ve Kocaeli gibi illerden kayıtları mevcuttur.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
3. araneae - Agroeca proxima - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve biyolojisi hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/500/Agroeca_proxima (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2140957 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Agroeca proxima: Birleşik Krallık'taki dağılım ve habitat bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Agroeca+proxima (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
9. "The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
10. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
11. "Edirne İli Örümcek (Araneae) Faunasının Belirlenmesi" - Uysal, M., Topçu, A. (2012): Edirne'deki örümcek faunası üzerine yapılan çalışma, Agroeca proxima kayıtlarını içermektedir.
12. Kaynağa Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/291696 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).