Tahtakurusu hakkında birçok yanlış anlama durumu vardır. Tahtakurusu insanların, yarasaların ve kuşların kanı ile beslenen ve bu konuda son derece uzmanlaşmış bir böcek türüdür. En iyi bilinen türleri ılıman iklim paraziti Cimex lectularius ve tropikal bir versiyon olan Cimex hemipterus'tur . Tahtakuruları dünyada en çok tanınan böceklerdendir. İnsanlarla 4.000 yıldan uzun bir süredir ve muhtemelen daha uzun süre aynı yaşam alanını kullandıkları bilinmektedir. Ne yazık ki bu küçük zararlılarla ilgili birçok efsane var.
HİSSEDEBİLİR MİYİM?
Tahtakuruları insanları uyku sırasında ısırmaya eğilimlidir -kollar, bacaklar ve sırtın yanı sıra yüz ve gözler-. Bu canlılar genelde kanı bol bölgeleri seçmek konusunda uzmandırlar. Ancak, tahtakuruları sadece insanlar üzerinde beslenen bir tür değildir. Pireler, akarlar, örümcekler ve hatta yarasa böcekleri de bu ısırık izlerinin nedeni olabilir. Ayrıca, birçok tıbbi durum böcek ısırıklarıyla karıştırılabilmektedir. Bu izlerin anlaşılması için işin uzmanı doktorlara gidilmesi gerekmektedir. Gördüğünüz her iz böcek ısırığı değildir.
Evinizde ısırıklarla uyanan tek kişi siz misiniz? İnsanlar tahtakuru ısırıklarına, sivrisinek ve diğer böcek ısırıkları gibi farklı tepki verebilir. Mesela iki işi aynı yatakta uyuyor ve ikisi de ısırıklara maruz kalmış olsun. Bu iki kişi uyandıklarında aynı izlerle ve etkilerle uyanmayabilirler.
TAHTAKURUSU ÇIPLAK GÖZLE GÖRÜLÜR MÜ?
Tahtakuruları oldukça küçük böcekler olsa da mikroskobik değillerdir. Onları nerede arayacağınızı biliyorsanız, bir büyüteç yardımı olmadan kesinlikle göremezsiniz. Tahtakurusu haşhaş tohumu büyüklüğündedir.
TAHTAKURUSU İSTİLALARI
1930-1980 tarihleri arasında tahtakurularının büyük bir bölümü ortadan kalkmış olsa da küresel tahtakurusu istilaları 21. yüzyılda artmaktadır. Antarktika hariç her kıtada tahtakurusu aktivitesinde artışlar görülmüştür. Amerika Birleşik Devletleri'nde tahtakuruları 50 eyaletin hepsinde rapor edilmiştir ve tahminen her beş Amerikalıdan biri ya kendi evinde görmüştür ya da tahtakurusu istilası geçirmiş birini tanıyordur.
TAHTAKURUSU KİRLİ BİR EVİN İŞARETİ MİDİR?
Bir tahtakurusu istilası yaşanabilmesi için evinizin ne kadar temiz ve düzenli olması önemli değil. Kalbiniz kan pompaladığı sürece tahtakuruları sizi mutlaka bulacaktır. Aynı kural oteller ve tatil köyleri için de geçerlidir. Bir otelde tahtakuruları olup olmaması, ne kadar temiz veya kirli olduğu ile ilgili değildir. Beş yıldızlı bir tatil köyünde bile tahtakuruları olabilir. Bu evi toplamayı ve düzenlemeyi aksatmanıza sebep olmasın, yoksa daha fazla üremelerine katkı sağlamış olursunuz.
TAHTAKURUSU SADECE KARANLIKTA MI HAREKETE GEÇER?
Tahtakuruları kirli işlerini karanlıkta yapmayı tercih ederken; ışık, aç olan tahtakurularının sizi ısırmasını engellemez. Çaresizlik içindeki bazı insanlar geceleri tüm ışıklarını açık bırakmayı denerler, tahtakurularının hamamböceği gibi kaçacağını zannederler, ama maalesef... Tüm bunlar sizi daha fazla uykudan mahrum etmek için yapacak olduğunuz aktivitelerden öteye gitmeyecektir.
Tahtakuruları zamanlarının çoğunu saklanarak ve beslenme saatlerinin gelmesini bekleyerek geçirir.
Öyle her gece, her saat, sınırsız bir beslenme şekline sahip değillerdir. Tahtakuruları haftada 3 ila 7 gün arasında -duruma göre- beslenebilirler. Beslenme 20-30 dakika sürer ve yeteri kadar kan emdiklerinde saklandıkları yerlere geri dönerler, burada kalarak sindirimin gerçekleşmesini beklerler.
NEREDE SAKLANIRLAR?
Tahtakuruları yatağınızın dikiş kıvrım ve yarıklarında gizlenir. Bu gece böcekleri kanınızla beslendiğinden, geceyi geçirdiğiniz yere yakın yaşamak zorundadırlar. Ancak bu, tahtakuruların sadece yataklarda yaşadıkları anlamına gelmez. Böcekler ayrıca halılarda, kanepelerde, şifoniyerlerde, dolaplarda ve hatta asla bakmayı düşünmediğiniz yerlerde yaşarlar.
Bir tahtakurusunun ısırığını hissedemeyebilirsiniz. Tahtakurusu tükürükleri, hafif bir anestezi görevi gören bir madde içerir. B yüzden sizi ısırdığında, önce cildinizi uyuşturmayı tercih eder.
Isırıklara verilen reaksiyonlar kişiden kişiye göre değişir. Bazı insanların hiçbir tepkisi yokken, genellikle ısırıklar daha büyük dairesel veya oval şeritlere dönüşebilecek 3mm'den daha küçük belirsiz lezyonlar olarak başlar. Çok sayıda ısırık varsa, genel bir döküntü görünümü verebilirler. Yoğun kaşıntı yaparlar, uyku yoksunluğuna neden olurlar ve kaşınmanın bir sonucu olarak ikincil bakteriyel enfeksiyonlara sebep olabilirler.
TAHTAKURUSU SIÇRAYABİLİR, UÇABİLİR Mİ?
Tahtakuruları sıçramak için inşa edilmemiştir. Pire ve çekirge gibi bacakları yoktur. Tahtakurularının kanatları yoktur, bu yüzden uçamazlar. Sadece hareket için sürünebilirler, bu nedenle zeminden yatağa doğru hareket etmeleri için yatağın bir bacağına tırmanmaları veya yakındaki eşyalarınızı, mobilyalarınızı kullanmaları gerekmektedir. "Mobilyaları kenara çekerim kurtulurum." diyebilirsiniz, ama henüz uçan bir yatağınızım olmadığını iyi biliyoruz.
Elbette bazı yollar yok değil. Öncelikle yatak örtülerinizin asla yere değmemesi gerektiğini bilmelisiniz. Yatağınızın ayaklarını çift taraflı bant ile sarabilir ve en son çözüm olarak yatak ayaklarını su dolu kapların içine koyabilirsiniz. Bu yöntemler diğer böcekler için de kullanılabilir.
TAHTAKURUSU HASTALIKLARI İNSANLARA BULAŞTIRIR MI?
Tahtakuruların bulaşıcı hastalıklar taşıyabilmesine rağmen, virüslerin insanlara bulaşma tehlikesi çok azdır. Şimdiye kadar, bilim adamları tahtakurularının hastalıkları insanlara aktarabildiğine dair hiçbir kanıt bulamadılar. Bu nedenle, bir sağlık tehdidi yerine rahatsız edici bir zararlı olarak kabul edilirler.
Ancak hastalık bulaştırmasalar bile tahtakuruları zararsız değildir. Bazı insanlar tahtakurusu ısırıklarına şiddetli alerjik reaksiyonlar yaşar ve ısırılan insanlar bazen ikincil enfeksiyonlardan muzdariptir.
TAHTAKURUSU BİR YIL BESLENME OLMADAN HAYATTA KALABİLİR Mİ?
Teknik olarak, bu doğrudur. Doğru koşullar altında, tahtakurularının bir yıl kadar besinsiz hayatta kaldıkları bilinmektedir. Tahtakuruları, tüm böcekler gibi soğukkanlıdır. Bu nedenle sıcaklık düştüğünde vücut sıcaklıkları da düşer. Yeterince soğursa, yavaşlar ve geçici olarak beslenmeyi bırakırlar.
Ancak, evinizde bu şekilde uzun süre hareketsizliği tetikleyecek kadar soğuma olayı pek olası değildir. Pratik amaçlar için bu ifade yanlıştır. Normal oda sıcaklığında bir tahtakurusu, yemek olmadan iki ila üç ay kadar yaşayabilir.
Ahmet TAŞÇI
- Kaynaklar: “Bed Bugs.” Entomology at the University of Kentucky, College of Agriculture, Food and Environment.
- Doggett, Stephen L, et al. “Bed Bugs: Clinical Relevance and Control Options.” Clinical Microbiology Reviews, American Society for Microbiology, Jan. 2012, doi:10.1128/CMR.05015-11
- “Bed Bugs Epidemic in the United States.” Entomology, Ornithology & Herpetology: Current Research, vol. 04, no. 01, 2015, doi:10.4172/2161-0983.1000143
- “Bed Bug Bite.” Seattle Children's Hospital.