Bacakları 15 çiftten oluşur ve sarımsı gri bir yapıdadır. Başlangıçta Akdeniz Bölgesi'ne özgü olan bu tür farklı yollarla birçok bölgeye yayılmıştır. Bu çiyanlar evlerde bulunan böcekleri öldüren ve yiyen faydalı böcek yiyicidirler.
Ev ÇİYANLARININ ÖZELLİKLERİ
Ev çiyanları, tamamen büyüdüklerinde; 15 çift, çok uzun, narin bacaklara ve sert bir gövdeye sahip olurlar. Bu da onları şaşırtıcı derecede hızlara çıkarır, bu sayede duvarlar ile tavan ve zeminler boyunca çok hızlı hareket edebilirler. Gövdeleri sarımsı gridir ve uzunluğu boyunca uzanan üç koyu renkli sırt çizgisine sahiptirler. Bacaklarında da koyu çizgiler vardır.
Bir savunma eyleminde ya da yakalandıklarında düşmanlarının dikkkatini dağıtmak için bazı bacaklarını bırakabilirler. Çoğu diğer çiyanlardan farklı olarak ev çiyanları (yakın akrabalarında olduğu gibi) iyi gelişmiş ve çok yönlü gözlere sahiptirler.
EV ÇİYANLARININ DİYETİ
Ev çiyanları, tahtakuruları, termitler, hamam böcekleri, gümüşçünler, örümcekler gibi evde bulunan canlılarla beslenirler. Yakaladıkları avlarını, dişlerinde yer alan zehir kanallarından salgıladıkları zehri enjekte ederek öldürürler.
EV ÇİYANLARINDA ÜREME
Ev çiyanları, ilkbaharda yumurtalarını yaklaşık olarak 60-150 adet bırakırlar. Yumurtadan çıktıklarında dört çift bacakları vardır. Her bir deri değiştirmede yeni bir çift bacak kazanırlar. Çevreye bağlı olarak 3-7 yıl arasında yaşam sürelerine sahiptirler.
EV ÇİYANLARI YAŞAM ALANLARI
Ev çiyanları, serin ve nemli yerlerde yaşamayı tercih ederler. Çoğu büyük kayaların ve ağaç yığınlarının altında, özellikle kompost yığınlarında olmak üzere dışarıda da yaşayabilirler.
Evin içinde bu çiyanlar evin hemen hemen her yerinde bulunur, en yaygın olarak çok daha fazla su bulunan bodrumlarda, banyolarda ve lavabo kenarlarında görülür ancak ofisler, yatak odaları gibi kuru yerlerde de bulunabilirler.
Havanın ısınması nedeniyle ortaya çıktıkları ilkbaharda ve ayrıca soğuk havanın onları insan yaşam alanlarında sığınak bulmaya zorladığı sonbahar aylarında onlarla karşılaşmanız büyük olasılıktır.
EV ÇİYANLARI VE İNSANLAR
Kısa bacaklı ama çok daha büyük tropikal kuzenlerinin aksine, ev çiyanları tüm hayatını bir binada geçirebilirler.
Evdeki zararlılarla beslendikleri için ev çiyanları, insan konutlarında yaşayan en faydalı canlılar arasında kabul edilir ancak endişe verici, korkutucu görünümleri ve acı verici ısırıkları nedeniyle çok az ev sahibi onlarla bir evi paylaşmaya isteklidir. Yiyeceklere veya mobilyalara zarar vermezler.
Ev çiyanları bir insanı ısırabilir ancak bu nadiren olur. Olduğunda, küçük bir arı sokmasından daha kötü değildir. Genellikle bir ev çiyanı ısırığından beklenebilecek en kötüsü ısırık yerinde biraz ağrı ve hafif bir şişliktir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde kaybolur. Bununla birlikte ısırıkları normal çiyanların ısırığından farksızdır ve son derece hafif zehirlere karşı alerjisi olanlar için sağlık sorunlarına neden olabilir.
Ev çiyanlarının zehri, kedi ve köpek gibi daha büyük evcil hayvanlara ciddi bir zarar veremeyecek kadar zayıftır.
Yazar : Ahmet TAŞÇI
Fotoğraflar:Henry Hartley-Pinterest