Zilla diodia

Zilla diodia: Çift Düğüm Ağ Örümceği veya Ölüm Kafası Küre Ağ Örümceği

Zilla diodia, Araneidae familyasına (Küre Ağ Örümcekleri) ait, Avrupa'dan Azerbaycan'a kadar geniş bir Palearktik dağılıma sahip küçük boyutlu bir örümcek türüdür. Latince "diodia" kelimesi "çift düğüm" anlamına gelebilir, ancak bu, ağının veya morfolojisinin belirli bir özelliğine atıfta bulunabilir. Charles Athanase Walckenaer tarafından 1802 yılında "Aranea diodia" adıyla tanımlanmış, daha sonra Zilla cinsine aktarılmıştır. Ağının radyal ipliklerinin yapısı ve karnındaki desen nedeniyle dikkat çekicidir.

Zilla diodia Hakkında Detaylı Bilgiler

Zilla diodia, Walckenaer tarafından 1802 yılında tanımlanmıştır. Tüm örümcekler gibi zehirli olmasına rağmen, genellikle uysal kabul edilir ve ısırıkları insanlar için tıbbi olarak önemsizdir, genellikle hafif bir rahatsızlığa neden olur. Avrupa'dan Azerbaycan'a kadar dağılım gösterir. Çalılar, bodur bitkiler, çitler, parklar, bahçeler ve yol kenarları gibi çeşitli habitatlarda bulunur. Büyük ve dikey küre ağları örer. Bu türün ağlarındaki radyal iplikler, ağın çevresinde çift katlı, merkeze yakın yerlerde ise tek katlıdır, bu da ağın farklı kısımlarına etki eden kuvvetlere uyum sağladığı düşünülen bir adaptasyondur. Yetişkinler genellikle Mayıs'tan itibaren gözlemlenebilir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum Zilla diodia'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf: Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım: Araneae (Örümcekler)
• Familya: Araneidae Clerck, 1757 (Küre Ağ Örümcekleri / Çark Ağ Örümcekleri)
• Cins: Zilla C. L. Koch, 1834
• Tür: Zilla diodia (Walckenaer, 1802)
• Alt tür: Zilla diodia embrikstrandi (Kolosvary, 1938) – İtalya.

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu World Spider Catalog ve araneae - Spiders of Europe gibi kaynaklara göre Zilla diodia, Avrupa'dan Azerbaycan'a kadar geniş bir Palearktik dağılıma sahiptir. İngiltere ve Galler'de yaygın olup, özellikle güneydoğu İngiltere'de sıklıkla görülür. Polonya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de kayıtları bulunmaktadır.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer almaktadır. Özellikle Türkiye'nin Avrupa yakasındaki (Trakya) Kırklareli, Çanakkale, Tekirdağ ve İstanbul gibi illerden kaydedilmiştir. İstanbul'daki Yıldız Parkı ve Yedikule Zindanları gibi yerlerden de rapor edilmiştir. Bu da türün Türkiye'deki yayılımını ve özellikle bitki örtüsü zengin olan ve kentsel alanlara yakın bölgelerdeki adaptasyonunu göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

Zilla diodia, küçük boyutlu, belirgin desenlere sahip bir örümcektir. Boyut:

• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 4.5 mm civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 2.5 ila 3.0 mm civarındadır. Erkekler dişilere göre belirgin şekilde daha küçüktür.

Renk ve Morfoloji:

• Karapaks (Prosoma): Açık kahverengidir, göz bölgesinde koyu kahverengi olabilir.
• Bacaklar: Açık kahverengi olup, koyu çizgilerle veya halkalarla (annülasyonlar) süslenmiştir.
• Karın (Opisthosoma): Oval şekilli olup, açık kahverengi-beyaz bir temel desene sahiptir. Sırt kısmında (dorsal) koyu, yaprak benzeri bir çizim bulunur. Ön kenarda ise karakteristik T şeklinde, yuvarlak, beyaz bir çizim vardır ve tür bu çizimden kolayca tanınabilir. Bu T şeklindeki beyaz çizimin üzerinde veya arasında genellikle koyu renkli, ortası kesintili yatay şeritler bulunur. Bu desenin bazı bireylerde "ölüm kafası" şeklini anımsatması nedeniyle Fransızca'da "Diodie tête de mort" (Ölüm Kafası Diodie) olarak da adlandırılır. Karnın sedefli bir parlaklığı olabilir.

Ayırt Edici Özellikler:

• Karındaki T Şekilli Beyaz Desen: Sırt kısmında yer alan bu karakteristik beyaz desen, türün en belirgin ayırt edici özelliğidir.
• Ağın Radyal İpliklerinin Çift Katlı Yapısı: Çevreye yakın kısımlarda çift katlı, merkeze yakın kısımlarda tek katlı radyal iplikler.
• Küçük Boyut: Zilla cinsinin genel özelliği olan küçük yapılı olması.

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zilla diodia, küçük boyutuna rağmen ağ yapısındaki o mühendislik harikasıyla dikkat çeker. Özellikle karnındaki T şekilli beyaz desen, onu diğer küre ağ örümceklerinden ayırt etmeyi kolaylaştırır. Bahçelerimizde ve parklarımızda bile karşılaşabileceğimiz bu tür, ekosistemdeki böcek kontrolünde önemli bir yere sahiptir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı (Küre Ağı): Zilla diodia, çok ince ve dikey küre ağları örer. Bu ağlar genellikle 50'den fazla radyal iplik içerir ve yapışkan sarmal ilmeklerle doludur. Ağın en dikkat çekici özelliği, radyal ipliklerin ağın çevresinde çift katlı, merkeze yakın yerlerde ise tek katlı olmasıdır. Bu, ağın iç ve dış kısımlarındaki farklı kuvvetlere adaptasyon olarak yorumlanmaktadır. Ağlar genellikle çalıların gölgeli alt kısımlarına, yerden 2 metreden daha yüksek olmayan yerlere kurulur ve ince ağ gözlerine sahiptir.

Habitat Tercihi: Bu türler çeşitli habitatlarda bulunabilir:

• Çalılar ve Bodur Bitkiler: Fundalıklar, böğürtlenler ve diğer çalılıklar.
• Çitler ve Ağaçların Alt Dalları: Ağaçlık alanların kenarlarında ve alt kısımlarında.
• Parklar ve Bahçeler: İnsan yapımı yeşil alanlarda yaygın olarak görülür.
• Yol Kenarları ve Orman Kenarları: Özellikle korunaklı ve gölgeli yerlerde.

Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan sinekler, sivrisinekler, küçük güveler ve küçük böcekler gibi uçan böceklerle beslenen pasif avcılardır. Örümcek genellikle ağının merkezinde bekler ve avı ağa takıldığında hızla avına doğru ilerler. Rahatsız edildiğinde ağını terk edip bir yaprak boyunca uzanarak kendini gizleme eğilimindedir.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca diyetleri çeşitli küçük ve orta boyutta uçan böceklerdir. Ağları, avını yakalamak için etkili bir tuzaktır.

Üreme: Yetişkin erkekler ve dişiler genellikle ilkbahar ve yaz aylarında bulunur. Çiftleşme sonrası dişi, yumurtalarını ipekten yapılmış yumurta keselerinin içine bırakır. Bu keseleri genellikle ağın yakınındaki bitki örtüsüne veya korunaklı bir yere gizler. Yavru örümceklerin bakımı çoğu örümcek türünde olduğu gibi minimaldir; yumurtadan çıktıktan sonra yavrular dağılır ve kendi başlarına yaşamaya başlarlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Zilla diodia da zehirlidir. Zehirlerini avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanırlar. Örümcek zehirleri genellikle karmaşık proteinler ve peptitler içerir.

İnsanlar İçin Tehlikesi: Zilla diodia'nın insanlar için tehlikesi son derece düşüktür ve tıbbi olarak önemsiz kabul edilir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açmaz. Küçük boyutları ve genellikle uysal doğaları nedeniyle, insanları ısırmaları çok nadirdir ve sadece sıkıştırıldıklarında veya ciddi şekilde tahrik edildiklerinde gerçekleşir.

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zilla diodia gibi küçük küre ağ örümcekleri, doğanın ekolojik dengesinde önemli bir rol oynarlar ve insanlar için herhangi bir tehlike oluşturmazlar. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler için tasarlanmıştır ve insan sağlığı üzerinde genellikle hafif ve geçici semptomlardan fazlasını göstermezler. Bu örümcekler, böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde faydalıdır."

Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:

• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kaşıntı veya kızarıklık ve lokalize şişlik.
• Belirtiler genellikle lokalize kalır ve kısa sürede kendiliğinden geçer (birkaç saat veya gün içinde). Ciddi alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) teorik olarak mümkün olsa da, küre ağ örümcekleri ısırıklarında son derece nadirdir ve genellikle genetik yatkınlık ve tekrarlanan ısırıklarla ilişkilidir.

Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

• Isırık bölgesini sabun ve su ile temizleyin.
• Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
• Gerekirse, reçetesiz satılan ağrı kesiciler veya antihistaminikler (kaşıntı için) kullanılabilir.
• Semptomlar şiddetlenirse veya alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Zilla diodia Kayıtları

Zilla diodia, Türkiye örümcek faunasında kayıtlı bir türdür. Özellikle Türkiye'nin Avrupa yakasından (Trakya Bölgesi) Kırklareli, Çanakkale, Tekirdağ ve İstanbul gibi illerden bilimsel çalışmalarla varlığı doğrulanmıştır. İstanbul'daki Yıldız Parkı ve Yedikule Zindanları gibi kentsel ve yarı doğal alanlardan kayıtları mevcuttur. Bu da türün Türkiye'deki yayılımını ve çeşitli habitatlara adaptasyonunu göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog - Zilla diodia (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Spiders of Europe: Avrupa örümcekleri hakkında detaylı bilgiler içeren bir kaynak, türün habitat ve dağılım bilgileri için kullanılmıştır.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Zilla diodia (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: GBIF Species: Zilla diodia (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Wikipedia - Zilla diodia: Tür hakkında genel bilgiler, fiziksel özellikler, ağ yapısı ve dağılım.
8. Kaynağa Erişim: Zilla diodia - Wikipedia (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Picture Insect - Zilla orbweaver (Zilla diodia): Fiziksel özellikler, habitat, beslenme ve yaşam döngüsü hakkında bilgiler.
10. Kaynağa Erişim: Zilla orbweaver (Zilla diodia) - Picture Insect (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
11. Un Monde dans Mon Jardin - Zilla diodia: Fransa'da bir bahçe ortamında Zilla diodia gözlemleri ve tür hakkında detaylı bilgi.
12. Kaynağa Erişim: Zilla diodia - Un Monde dans Mon Jardin (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
13. ResearchGate - First records for spider fauna of the European part of Turkey (Araneae): Türkiye'nin Avrupa yakasındaki örümcek faunasına dair ilk kayıtlar, Zilla diodia'nın Türkiye'den kaydedildiğini belirtir.
14. Kaynağa Erişim: First records for spider fauna of the European part of Turkey (Araneae) - ResearchGate (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
15. ResearchGate - Spider venom peptides as potential drug candidates: Örümcek zehirlerinin genel özellikleri ve tıbbi potansiyelleri hakkında bilgi.
16. Kaynağa Erişim: Spider venom peptides as potential drug candidates due to their anticancer and antinociceptive activities - PubMed Central (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
17. Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey.: Türkiye örümceklerinin güncel kontrol listesi. (Bu kaynak uluslararası indeksli dergilerde yayınlanır ve yabancı bilim insanları tarafından atıf alır, ancak kendisi Türkçe bir kaynattır. Burada, varlığını doğrulayan bilimsel bir referans olarak belirtilmiştir.)
18. Araneidae.cz - Zilla diodia: Türün genel özellikleri ve yayılım alanları.
19. Kaynağa Erişim: Zilla diodia - Araneidae-cz (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
20. Fptpğraf:Michael Hohner (Mhohner)