Xylomyidae

Henüz bir bilgi Xylomyidae – Odun Sinekleri

Genellikle ölü ya da çürüyen ağaçlarla ilişkili, nadir görülen, göz alıcı şekilde renkli ya da metalik yansımalar taşıyan küçük bir Diptera familyasıdır. Genellikle ormanlık alanlarda bulunurlar ve doğadaki ayrıştırıcı organizmalardan biridir.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Diptera – Çift kanatlılar
• Alt takım: Brachycera
• Üst familya: Stratiomyoidea
• Familya: Xylomyidae

Morfolojik Özellikler

• Boyutları genellikle 5–12 mm arasındadır.
• Vücut yapıları oldukça sağlam ve kısa tüylü; renkleri genellikle siyah, sarı ya da yeşilimsi metalik olabilir.
• Gözler iri ve parlaktır; erkeklerde gözler genellikle birbirine daha yakındır.
• Antenler üç segmentlidir, son segment konik veya silindirik yapıda olabilir.
• Kanatlar berraktır ve damar yapısı belirgindir, radial damarlar iyi gelişmiştir.
• Bacaklar oldukça kuvvetli ve kalın yapılıdır.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Larvalar çoğunlukla çürümekte olan odunların içinde veya kabuk altında gelişir.
• Nemli ve ölü odunla kaplı ormanlık alanlar, düşmüş ağaç gövdeleri, çürüyen kütükler yaşam alanlarıdır.
• Larvalar büyük olasılıkla mantarlarla beslenir ve ayrıştırıcı rol oynar.
• Yetişkin bireyler çoğu zaman çevrede uçarak veya odun yüzeyinde dinlenirken görülür.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’de sınırlı sayıda Xylomyidae türü kayıt altına alınmıştır.
• Özellikle kuzey ormanlık bölgelerinde (Karadeniz ve Trakya) uygun habitatlarda yerel populasyonlara rastlanabilir.
• Örnek cins: Xylomya (örneğin Xylomya maculata türü Avrupa’da yaygındır ve Türkiye’de görülme ihtimali yüksektir).

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana karşı zararsızdır.
• Isırmaz, sokmaz, herhangi bir hastalık taşıdığına dair veri bulunmamaktadır.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Bu familya ile doğrudan temasın herhangi bir tıbbi risk oluşturduğu bilinmemektedir.
• Tıbbi müdahale gerektiren bir durum yaratmaz.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Adlarındaki “odun sineği” ifadesi, larvalarının ölü odun içindeki yaşam döngüsünden gelir.
• Parlak renkleri ve iri gözleri nedeniyle bazen arı ya da yaban arısı ile karıştırılabilirler. Ancak bu türler tamamen zararsızdır.
• Doğada çürüyen ağaçların hızla ayrışmasını sağlayarak orman sağlığına katkı sağlarlar.
• Yaşam döngüleri doğrudan ölü odun varlığına bağlı olduğundan, bu türlerin varlığı ormanın ekolojik bütünlüğü hakkında fikir verebilir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Rozkošný, R. (1982). A Biosystematic Study of the European Stratiomyidae (Diptera).
• Pape, T. et al. (2011). Catalogue of the Diptera of the Palaearctic Region.
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea

.