Tethinidae

Tethinidae – Sahil Sinekleri

(Daha çok kıyı şeritlerinde, kumlu ve yosunlu ortamlarda görülen, deniz kıyısına özgü mikrohabitatlarda yaşayan küçük, nadiren fark edilen bir çiftkanatlı sinek familyasıdır.)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Diptera – Çiftkanatlılar
• Alt Takım: Brachycera
• Üst Familya: Carnoidea
• Familya: Tethinidae Hendel, 1916 (Bazı sınıflandırmalarda Canacidae içine dahil edilmiştir.)

Morfolojik Özellikler

• Vücut Yapısı: Genellikle 1.5–3 mm uzunluğunda; soluk sarı, gri veya gri-bej tonlarında, mat yüzeyli küçük sineklerdir.
• Kanatlar: Şeffaf, kısa ve geniş; damar yapısı sadeleşmiştir.
• Anten: Kısa, üç segmentli, aristalıdır.
• Gözler: Orta büyüklükte bileşik gözler, başın yanlarında yer alır.
• Bacaklar: İnce yapılı ve kısa tarsuslara sahiptir.
• Ağız Yapısı: Sıvı alımına uygun yalayıcı tiptedir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Dağılım: Kozmopolit olmakla birlikte en çok kıyı, deniz kenarı ve lagün çevrelerinde yoğunlaşırlar.
• Habitat: Deniz yosunlarının çürüdüğü kumlu alanlar, gelgit kuşakları, kıyı çökeltileri, tuzlu bataklık kıyıları, çürük deniz bitkileri çevresi.
• Ekolojik Rol: Saprotrofik; özellikle çürüyen deniz yosunları, algler ve organik atıkların ayrışmasında görev alırlar. Doğal ayrıştırıcılar arasında sayılırlar.

Beslenme

• Yetişkinler: Çürüyen deniz bitkileri, algler ve tuzlu biyofilm yüzeylerinden sıvı içerik emerler.
• Larvalar: Yosun, alg ve diğer denizel çürüntülerde gelişir; mikrobiyal yükle beslenir.

Tıbbi ve Veterinerlik Önemi

• İnsan ve hayvan sağlığına doğrudan zararlı değillerdir.
• Denize yakın yerleşim alanlarında çok yoğun olmadıkları sürece rahatsızlık vermezler.

İnsana Zararlılık Durumu

• Zehirli değildir.
• Isırmaz ve hastalık taşımaz.
• Kan emici değildir ve insanla doğrudan etkileşimi son derece sınırlıdır.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek yoktur.
• Nadiren yanlışlıkla gıda maddelerine bulaşabilirler; bu durumlarda standart hijyen uygulamaları yeterlidir.

Bilimsel ve Endüstriyel Kullanım

• Kıyı ekosistemlerinde saprotrof türler olarak ayrıştırma süreçlerinde biyolojik indikatör olarak değerlendirilebilirler.
• Tuzlu suya dayanıklı tür yapıları, tuzluluk toleransı ve evrimsel adaptasyon araştırmalarında kullanılabilir.
• Bazı sınıflamalarda Canacidae (Deniz sinekleri) familyası ile birleştirilmişlerdir.

Latince Ad Anlamı

“Tethinidae” adı, Antik Yunan mitolojisindeki deniz tanrıçası Tethys’ten türetilmiştir. Bu isim, familyanın deniz kenarı yaşam alanlarıyla ilişkisini yansıtır.

Türkiye'de Görülen Türler

Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında Tethinidae familyasına ait türlerin varlığı raporlanmıştır.

• Tethina albosetosa, Tethina grisea gibi türler, kıyı bitki çürüntüleri çevresinde bulunabilir.
• Tuzlu bataklıklar, çürüyen Posidonia (deniz çayırı) kümeleri ve kumullar yaşam alanlarıdır.

Halkın Merak Edebileceği İlginç Bilgiler

• Sahilde yürürken çürümüş yosun yığınlarından küçük sinekler uçuyorsa bunlar büyük ihtimalle Tethinidae familyasına aittir.
• Bu sinekler okyanus ve deniz kenarına özgü çok az sayıda sinek familyasından biridir.
• Tuzluluğa dayanıklı vücut yapıları sayesinde %3-5 tuz içeren mikroortamlarda bile aktif kalabilirler.
• Görünüşte sıradan olsalar da, kıyı ekosistemlerinin mikroskobik temizlik işçileri gibidirler.
• Bazı türlerin yalnızca çok dar coğrafi alanlarda yaşadığı (mikroendemik) bilinmektedir.

Bilgi ve araştırma:

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Munari, L., & Mathis, W.N. (2010). World Catalog of the Family Tethinidae (Diptera: Acalyptratae). Zootaxa.
• Mathis, W.N. (1982). Studies on the shore flies (Diptera: Ephydridae), including a revision of the Tethinidae. Smithsonian Contributions to Zoology.
• Chandler, P.J. (1998). Checklists of Insects of the British Isles: Diptera. Royal Entomological Society.