Serranus scriba

Serranus scriba, Serranidae (Hani balıkları, Orfozlar ve Lagoslar) ailesine ait, Akdeniz ve Doğu Atlantik'in kayalık kıyılarında yaygın olarak bulunan, renkli ve karakteristik desenlere sahip bir balık türüdür.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıAçıklama / NotAile (Family)SerranidaeHani balıkları, Orfozlar ve LagoslarCins (Genus)SerranusTür (Species)S. scribaTanımlayan(Linnaeus, 1758)Latince Anlamı/Etimolojiscriba, Latince'de "yazıcı" veya "kâtip" anlamına gelir. Bu isim, balığın başının üzerindeki ve yanaklarındaki mavi-mor desenlerin, eski yazılara (el yazması harflere) benzemesinden dolayı verilmiştir.Türkçe AdıYazılı Hani, Yazılıhani Balığı, Hani

II. Morfolojik ve Biyolojik Özellikler

Boyut: Maksimum 36 cm Standart Boy'a (SL) ulaşabilir, ancak genellikle 20−25 cm civarında görülür. 16 yıla kadar yaşadığı rapor edilmiştir.
Ayırt Edici Özellik: Vücudu belirgin ve canlı renklere sahiptir. Gövdesi üzerinde altı adet koyu dikey bant (çizgi) ve kuyrukta sarı bir renklenme bulunur. En karakteristik özelliği, adını da veren, başının yanlarında ve göz çevresindeki mavi-mor renkteki "yazı" benzeri desenlerdir. Yetişkinlerde karın ve yan kısımlarda göz alıcı, büyük, mavi-mor bir leke (nokta) bulunur.
Habitat Tercihi: Demersal bir balıktır. Genellikle 5 ila 150 metre derinlikte; kayalık diplerde, deniz çayırlarında (Posidonia yatakları) ve alglerle kaplı yüzeylerde yaşar.
Davranış: Genellikle soliter (yalnız) bir yaşam sürer ve küçük bir avlanma alanına sahip bölgesel (territorial) bir hayvandır. Pusu kurarak avlanır ve büyük ağzı ile avını hızla yakalar.
Beslenme: Etçildir; küçük balıklar ve kabuklularla (krustaseanlar) beslenir.
Üreme: Eşzamanlı Hermafrodit olduğu bildirilmiştir, yani aynı anda hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahiptir ve yumurtlayarak çoğalır. Genellikle ilkbaharın başından yaz başına kadar ürerler.
Korunma Durumu (IUCN Red List): Asgari Endişe (Least Concern - LC) kategorisindedir (2013 değerlendirmesi).
Dağılım: Doğu Atlantik (Biscay Körfezi'nden Moritanya'ya), Azorlar, Kanarya Adaları, tüm Akdeniz ve Karadeniz'in bir kısmında bulunur.

IV. Yanlış ve Doğru Bilinen Mitolojik/Kültürel Bilgiler

Bu başlık altındaki bilgiler, Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi referansı ile sunulmuştur:

YANLIŞ: Serranus scriba'nın zehirli olduğu.
Gerçeklik: Hayır. Yazılı Hani Balığı insan için zararsızdır ve zehirli dikenleri veya zehir bezleri bulunmaz. Serranidae ailesindeki bazı balıklar (örneğin dikenli yüzgeçleri olanlar) yanlış anlaşılsa da, S. scriba tehlikeli bir tür değildir.
DOĞRU: Yazılı Hani, bazı kültürlerde bilgelik veya yazılı kader ile ilişkilendirilmiştir.
Gerçeklik: Evet. Latince adı olan scriba (yazıcı/kâtip), balığın yüzündeki desenlerin bir yazıt, bir tür "kader yazısı" gibi algılanmasından kaynaklanır. Bu durum, özellikle Akdeniz kıyılarındaki eski balıkçı folklorunda, bu balığı denizin gizemli sırlarını taşıyan bir canlı olarak konumlandırmasına yol açmıştır.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi

Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kullanılan Harici Kaynaklar

FishBase & IUCN Red List: Serranus scriba (Linnaeus, 1758) (Taksonomi, Ekoloji, Morfoloji ve LC durumu verileri).
Monaco Nature Encyclopedia: Latince adının etimolojik kökeni ve kültürel atıflar.
Tortonese, E. (1986): Fishes of the north-eastern Atlantic and the Mediterranean, UNESCO. (Habitat ve beslenme bilgileri).
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/244363364

bazı hakları saklıdırYükleyen: luispbKaynak Natusfera