Scartella cristata
Kılıç balıkları ailesinden (Blenniidae), İbik Başlı Kılıç Balığı (Crested Blenny) veya akvaryum hobisinde daha yaygın bilinen adıyla Molly Miller Blenny olarak adlandırılan Scartella cristata türüne ait detaylı bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.
Scartella cristata, başının üzerindeki küçük, saç benzeri uzantıları (cirri) ve kendine has benekli deseni ile tanınan, tropikal ve subtropikal sığ sularda yaşayan, oldukça dayanıklı bir balık türüdür.
Scartella cristata, hem Atlantik ve Akdeniz'in sığ kıyı sularında hem de akvaryum hobisinde popüler bir yere sahip olan, kayalık ve resifli habitatlarda yaşayan küçük bir balıktır.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Blenniidae (Taraktı Dişli Kılıç Balıkları)Cins (Genus)ScartellaTür (Species)S. cristata (Linnaeus, 1758)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Maksimum 12 cm toplam uzunluğa ulaşabilir, ancak akvaryum ortamında genellikle 10 cm civarında görülür.
- Morfoloji: Vücudu fusiform (iğ şeklinde) ve yanlardan hafifçe basıktır. En belirgin özelliği, başında ve gözlerinin üzerinde kısa, saç benzeri uzantılar (sirri/cirri) bulunmasıdır. Ayrıca, burun çevresinde küçük bir supraorbital sirri (göz üstü uzantısı) da mevcuttur.
- Renklenme: Vücudu ve yüzgeçleri, bulunduğu ortama kamufle olmasını sağlayan benekli (mottled) ten rengi, beyaz ve siyah tonlardan oluşan bir desene sahiptir.
- Yüzgeçler: Sırt yüzgeçleri 12 diken ve 14−15 yumuşak ışın içerir. Anal yüzgeçleri 2 diken ve 14−17 yumuşak ışın içerir.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Çok geniş bir dağılıma sahiptir: Batı Atlantik (Bermuda'dan Brezilya'ya), Doğu Atlantik (Kanarya Adaları'ndan Namibya'ya), Akdeniz'in güney bölgeleri ve Kuzeybatı Pasifik (Japonya ve Tayvan) bölgelerinde bulunur.
- Yaşam Alanı ve Derinlik: Tropikal ve subtropikal denizel ortamlarda, genellikle gelgit havuzları ve sığ kayalık bölgelerde yaşar. Tipik olarak 0 ila 10 metre derinliklerde, kayalık kıyılar, mercan resifleri, boş istiridye kabukları veya kayaların çatlakları arasında barınır. Sığ sularda bentik (dipte yaşayan) bir yaşam sürer ve yüzme kesesi zayıf gelişmiştir.
- Beslenme: Hepçil (Omnivor) bir diyete sahiptir. Genç bireyler omurgasızlarla beslenirken, yetişkinler esas olarak bentik algler (yosunlar) ve küçük kabuklular ile beslenmeye yönelir. Akvaryum hobisinde, zararlı Aiptasia anemonlarını yediği yönündeki raporlarla ün kazanmıştır.
- Davranış: Tek başına veya küçük gruplar halinde yaşar. Saklanacakları bölgelere karşı bölgesel (teritoryal) davranışlar sergileyebilir.
Biyolojik Gerçekler
- Üreme:
- Üreme Şekli: Yumurta bırakan (Ovipar) bir türdür. Yumurtalar demersal (dibe yapışık) ve yapışkandır.
- Yuva: Erkekler, genellikle boş kabuklar veya kaya oyukları gibi uygun bir yuvayı seçer, dişiyi cezbeder ve döllenmiş yumurtaları korur. Erkekler, üreme rollerine (yuva kurucu/yuvalayan erkekler ve "gizlenen" erkekler) bağlı olarak farklı renklere sahip olabilir.
- Larva: Yumurtadan çıkan larvalar planktoniktir ve sığ kıyı sularında bulunurlar.
Korunma Durumu ve Önemi
- Tehdit Durumu: IUCN Kırmızı Listesi'nde, geniş dağılımı ve popülasyon yoğunluğu nedeniyle En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır (2007 değerlendirmesi).
- İnsan Kullanımı: Ticari balıkçılık için bir önemi yoktur. Ancak akvaryum hobisinde dayanıklılığı, ilginç kişiliği ve Aiptasia kontrolüne yardımcı olma potansiyeli nedeniyle ticari olarak popülerdir. İklim değişikliğine bağlı olarak Akdeniz'deki varlığının güneye doğru kaydığına dair çalışmalar mevcuttur.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Scartella cristata üzerine yapılan bilimsel araştırmalar referans alınmıştır)
