Salaria pavo
Sizin için, Kılıç Balıkları ailesinin (Blenniidae) en ilgi çekici üyelerinden biri olan Tavus Kılıç Balığı (Peacock Blenny) olarak bilinen Salaria pavo türüne ait detaylı ve kapsamlı bilgileri aşağıda listeledim.
Salaria pavo, özellikle Akdeniz ve Karadeniz'in sığ kıyı bölgelerinde, gelgit alanlarında ve acı sularda yaşayabilen, kendine has üreme davranışları ve renklenmesiyle dikkat çeken bir türdür.
Taksonomik Sınıflandırma
SeviyeSınıflandırma AdıAçıklamaÂlem (Kingdom)Animalia (Hayvanlar)Şube (Phylum)Chordata (Kordalılar)Aile (Family)Blenniidae (Taraktı Dişli Kılıç Balıkları)Cins (Genus)SalariaTür (Species)S. pavo (Risso, 1810)
Genel Özellikler ve Ekoloji
- Fiziksel Özellikler:
- Boyut: Maksimum 13.8 cm toplam uzunluğa ulaşabilir.
- Morfoloji: Uzun bir sırt yüzgecine sahip, dikdörtgenimsi bir vücut şekli vardır.
- Erkeklerin Özellikleri (Cinsel İki Biçimlilik - Sexual Dimorphism):
- Üreme Döneminde: Olgun erkeklerde, başın üzerinde belirgin şekilde gelişmiş, erektil bir baş ibiği (head-crest) bulunur. Ayrıca, ilk iki anal yüzgeç ışınında anal bezleri (anal gland) gelişmiştir.
- "Sinsice Döllenen" Erkekler: Yuvalanmaya katılmayan ve dişi benzeri davranışlar sergileyen "sneaker males" adı verilen daha küçük erkekler bulunur. Bunlar ikincil cinsel özellikler göstermezler.
- Renklenme: Genellikle mavi, kahverengi ve bej tonlarında, hakim olarak mavi beneklenmelerin olduğu, iyi kamufle edici bir desene sahiptir. Bazı kaynaklar bu balığın renk değiştirebildiğini belirtir.
- Habitat ve Dağılım:
- Dağılım Alanı: Doğu Atlantik (Fransa'dan Fas'a kadar), Akdeniz (tüm havzada), Karadeniz ve Süveyş Kanalı yoluyla Kızıldeniz'in kuzeyine göç etmiştir (Anti-Lessepsiyen göç).
- Yaşam Alanı: Sığ kıyı ve gelgit bölgelerinde, kayalık, çakıllı veya bitkili kumlu zeminlerde yaşar.
- Derinlik: Genellikle 0 ila 1 metre arasında, çok sığ sularda bulunur.
- Su Toleransı: Acı sulara (Brackish) toleranslıdır ve tuzluluğun 5 ppt'ye kadar düştüğü sularda dahi görülebilir.
- Barınak: Kayaların veya çift kabukluların (piddock) açtığı deliklerde ve yarıklarında barınırlar. Gelgitin çekildiği zamanlarda bile erkekler, su seviyesinin üzerindeki kovuklarda kalabilir.
- Beslenme: Hepçil (Omnivor) bir diyete sahiptir, ancak etçil eğilimi yüksektir. Diyetleri esas olarak bentik omurgasızlardan (özellikle yumuşakçalar) ve alglerden oluşur. Ayrıca, sucul böcekleri ve pupaları da tüketirler.
Üreme ve Davranışsal Ekoloji
- Üreme Şekli: Yumurta bırakan (Ovipar) bir türdür. Yumurtalar demersal ve yapışkandır, yuvadaki yüzeye tutunur.
- Yuvalama ve Ebeveyn Bakımı: Üreme davranışları oldukça karmaşıktır:
- "Burjuva" Erkekler (Nesting Males): Büyük erkekler yuvaları inşa eder ve korur. Kur yapma sırasında baş sallama ve dalgalanma hareketleri yapar, ancak dişiyi yuvaya yönlendirmede pasif bir rol oynayabilirler.
- Çok Eşlilik (Polygamy): Baskın erkekler, her mevsim birden fazla dişi ile ürer ve farklı dişilerden gelen yumurtaları yuvada korurlar.
- "Sinsice Döllenme" (Sneaker Strategy): Daha küçük "sneaker" erkekler, dişi davranışını taklit ederek yuvalanan erkeğin yuvasına yaklaşır ve yumurtaları asalakça döllemeye çalışır. Bu erkekler yuvayı savunmaz, ancak yumurtalara ebeveynlik bakımı sağlar.
- Bölgeselcilik (Territoriality): Bu tür bölgeseldir ve özellikle benzer davranışlara sahip olan veya yuvaya yaklaşan davetsiz misafirlere karşı saldırganlık gösterebilir.
Korunma Durumu ve Akvaryumda Kullanımı
- Tehdit Durumu: IUCN Kırmızı Listesi'nde, geniş dağılım alanı ve bol popülasyonu nedeniyle En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde yer almaktadır (2007 değerlendirmesi).
- Akvaryum Uygunluğu: Orta düzeyde dayanıklılığa sahip olup, akvaryum hobisinde tercih edilen bir türdür.
- Mercan Güvenliği (Reef Safe): Mercanlara ve diğer omurgasızlara zarar vermediği için genellikle resif akvaryumları için uygundur.
- Tank Gereksinimi: Minimum 400 litrelik bir akvaryum ve bol miktarda saklanma alanı (kayalık yapı) önerilir. Daha serin su sıcaklıklarını (18 - 24 °C) tercih eder.
Kaynak: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi (Ichthyoloji, FishBase, IUCN verileri ve Salaria pavo türü üzerine bilimsel kaynaklar referans alınmıştır)
