Rhaphidophoridae

Güçlü Yapılı Renkli Çekirgeler (Pyrgomorphidae)

Genel Tanım

Pyrgomorphidae familyası, kaslı vücut yapısı, canlı renkleri ve biyo-kimyasal savunma mekanizmaları ile dikkat çeken, kısa antenli çekirgeleri kapsar. Tropikal ve subtropikal bölgelerde yoğun olarak bulunan bu familya, aposematizm (uyarıcı renklenme) sergileyen birkaç nadir çekirge grubundan biridir.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Orthoptera
• Alt Takım: Caelifera
• Familya: Pyrgomorphidae

Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaVücut YapısıSilindirik, kalın ve dayanıklıdır.AntenlerKısa, düz segmentliRenklenmeYeşil, sarı, mavi, kırmızı gibi canlı tonlar; bazen çizgili, benekli desenlerKanatlarÇoğu türde iyi gelişmiş, bazı türlerde kısmen küçülmüştürSavunmaBazı türler toksik bitkilerle beslenerek hafif derecede toksik hale gelirSıçramaArka bacakları güçlü, hızlı sıçrayabilir

Yayılım ve Habitat

• En fazla tür Afrika, Hindistan, Güneydoğu Asya ve Avustralya’da bulunur.
• Türkiye’de sınırlı sayıda tür gözlemlenmiştir (örn. Pyrgomorpha conica).
• Sıklıkla çalılık, savan, kırsal otlak, tarla kenarı ve orman açıklıklarında yaşarlar.

Beslenme

• Otçuldur, geniş yapraklı bitkilerle beslenirler.
• Bazı türler Apocynaceae, Euphorbiaceae gibi toksik bitkilerle beslenerek kendi vücutlarında savunma kimyasalları biriktirir.
• Bu durum aposematizm ile desteklenir: canlı renkler, yırtıcılara zehirli olduklarını bildirir.

Zararlılık ve Toksisite

DurumDeğerlendirmeİnsana Fiziksel ZararYok – Isırmaz, sokmazZehirli mi?Bazı türler hafif toksik olabilir, fakat insanlar için tehlikeli değildirTarım ZararıTropik türlerde yüksek olabilir; Türkiye’de etkisi sınırlıdır

İlk Yardım ve Tedavi

• Temas zararsızdır.
• Aşırı duyarlı kişilerde temas sonrası hafif cilt reaksiyonu olabilir.
• Gözle temastan kaçınılmalı, temas sonrası el yıkanmalıdır.
• Tedavi genellikle gerekmez; nadir durumlarda antihistaminik önerilir.

Türkiye’de Görülen Olası Türler

Tür Dağılım No tPyrgomorpha conicaAkdeniz & Güneydoğu Konik baş yapısı karakteristiktir Poekilocerus pictus Doğu Akdeniz sınırında Oldukça renkli ve dikkat çekici türdür Atractomorpha spp. Güney sınır bölgelerinde potansiyel Eğik başlı yapılarıyla bilinir

Kaynakça

• Dirsh, V. M. (1961). The African Genera of Acridoidea. British Museum (Natural History).
• COPR. (1982). The Locust and Grasshopper Agricultural Manual. Centre for Overseas Pest Research.
• Song, H. et al. (2018). “Orthoptera Species File Online.” http://orthoptera.speciesfile.org
• Cigliano, M.M. et al. (2024). Orthoptera Species File, Version 5.0.
• Ünal, M. (2010). Türkiye Orthoptera Faunası Üzerine Notlar. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi.