Psallus haematodes

Tür: Psallus haematodes (Gmelin, 1790)

Familya: Miridae – Bitki Tahtakuruları

Alt familya: Phylinae

Cins: Psallus Fieber, 1858

Latince Adın Anlamı

• Psallus: Latince kökenli; "küçük cıvıl cıvıl böcek" anlamına gelir, sesli veya hareketli davranışlarına atıf içerdiği düşünülür.
• haematodes: Yunanca haima (kan) + -odes (benzer) → “kan rengine benzer”
• Anlamı: “Kan renginde küçük hareketli böcek” – türün vücut renginin kırmızımsı/kahverengimsi tonlara sahip olması nedeniyle verilmiştir.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Hemiptera – Yarımkanatlılar
• Alt takım: Heteroptera – Gerçek Böcekler
• Familya: Miridae – Bitki Tahtakuruları
• Alt familya: Phylinae
• Cins: Psallus
• Tür: Psallus haematodes

Genel Özellikler

• Küçük boyutlu (3.5–5 mm), zayıf yapılı, vücudu yassı ve narin böceklerdir.
• Rengi genellikle kırmızımsı-kahverengi, bacakları ve antenleri açık renkli, tüylüdür.
• Elytra (ön kanatlar) yarı saydam; scutellum genellikle daha koyu renktedir.
• Antenler 4 segmentlidir; ikinci segment genellikle biraz kalınlaşmıştır.
• Psallus cinsi üyeleri genellikle zor ayırt edilir, mikroskobik genital yapı incelenmesi gerekebilir.

Habitat ve Yayılım

• Orta ve Güney Avrupa'da yaygındır; Türkiye'de özellikle ormanlık alanlar ve meşe–çam–kayın gibi ağaç türlerinin altında bulunur.
• Yaprak altları, çalı örtüsü ve orman altı humus tabakası tercih edilen mikrohabitatlardır.

Türkiye’de Görüldüğü Bölgeler:

• Bolu, Artvin, Kastamonu, Trabzon, Rize, ayrıca Isparta, Erzurum ve Kars çevresinden kayıtlar mevcuttur.

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsan için zararsızdır.
• Isırmaz, sokmaz, zehirli değildir.
• İnsan yerleşimlerine girmez, ev ortamında görülmez.

Beslenme ve Ekoloji

• Fitofag (bitki özsuyu ile beslenen) bir türdür.
• Özellikle yaprak altı dokulardan, çiçek saplarından özsuyu emer.
• Genellikle meşe (Quercus spp.) ve fındık (Corylus spp.) gibi orman ağaçlarında bulunur.
• Popülasyon yoğunluğu genelde düşüktür, tarımsal zararlı olarak değerlendirilmez.

Üreme Bilgisi

• Yumurtalarını bitki dokusunun içine veya yaprak altı kıvrımlarına bırakır.
• Yarı başkalaşım (hemimetabolik) gelişim gösterir: yumurta → nimf (5 evre) → ergin
• Üreme dönemi: İlkbahar sonu – yaz başı, tek döl verir (univoltin).

Zehir Durumu

• Zehirli değildir.
• Savunma ya da saldırı amacıyla toksin üretmez.
• Bitkilere zarar verme potansiyeli de çok düşüktür.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. Efsane: Küçük kırmızımsı böcekler kan emicidir.
2. Gerçek: Psallus haematodes bitki özsuyu emer; insan kanıyla ilgisi yoktur.
3. Efsane: Ormanda görülen her küçük böcek tehlikelidir.
4. Gerçek: Bu tür insanlarla temastan kaçınır, savunmasızdır.
5. Efsane: Psallus türleri tarım ürünlerini yok eder.
6. Gerçek: Bu tür sadece doğal bitki örtüsünde yaşar, kültür bitkilerine yönelmez.
7. Efsane: Vücut üzerindeki tüylü yapı alerjen taşır.
8. Gerçek: Tüylü yapı sadece çevresel his algısı içindir, alerjen içermez.
9. Efsane: Adındaki "haematodes" zehirli olduğu anlamına gelir.
10. Gerçek: Bu ad sadece renk benzetmesine dayalıdır, toksik anlam taşımaz.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Kerzhner, I.M. & Josifov, M. (1999). Catalogue of the Heteroptera of the Palaearctic Region
• Aukema, B. & Rieger, C. (2006). Heteroptera of Europe
• Türkiye Entomoloji Dergisi
• Fauna Europaea (2024 güncellemesi)
• Namyatova, A.A. & Cassis, G. (2012). Systematics of Psallus and related genera