Polyommatus thersites

(Cantener, 1834)

Türkçe ad: Thersites Çokgözlü / Soluk Çokgözlü Mavi

Latince Anlamı:

• Cins adı – Polyommatus: Yunanca poly- (çok) + omma (göz) → “çok gözlü” anlamındadır; kelebeklerin kanatlarındaki göz benzeri desenlere atıfta bulunur.
• Tür adı – thersites: Antik Yunan’da Homeros’un İlyada destanında geçen çirkin ama konuşkan asker “Thersites”ten alınmıştır. Türün, benzer türlere göre daha soluk ve gösterişsiz olmasıyla ilgilidir.
• Toplam anlam: “Soluk, mütevazı görünümlü çokgözlü kelebek”

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Lepidoptera (Kelebekler)
• Familya: Lycaenidae (Gök mavisi kelebekler, çokgözlüler)
• Cins: Polyommatus
• Tür: Polyommatus thersites

Morfolojik Tanım

• Kanat açıklığı: 26–32 mm
• Erkek:
• Üst kanatlar canlı mavi fakat Polyommatus icarus’a göre daha mat, dış kenarları ince siyah şeritlidir
• Dişi:
• Genellikle kahverengimsi, kenarlarında bazen turuncu benek dizileri bulunabilir
• Alt kanatlar:
• Her iki cinste de gri zemin üzerine siyah benekler, iç kenarda belirgin turuncu hilaller (ama daha soluktur)
• Ayrım noktası: Dişi P. icarus’tan küçük, daha silik desenli ve narin yapıdadır
• Anten: Uzun, siyah-beyaz çizgili; uçları topuzludur

Yayılış ve Habitat

• Coğrafi dağılım: Orta ve Güney Avrupa, Kafkaslar, Batı Asya
• Türkiye:
• Ege, Akdeniz, İç Anadolu bölgelerinde yayılış gösterir
• Deniz seviyesi ile 1600 m arasındaki kuru çayırlar, bozkırlar, taşlık yamaçlar
• Habitat tercihi:
• Güney eğimli, iyi güneş alan açıklık alanlar
• Özellikle Fabaceae (baklagiller) bulunan yerlerde görülür

Ekoloji ve Yaşam Döngüsü

• Beslenme:
• Ergin: Çiçek nektarıyla beslenir – kekik, yonca, geven türleri
• Larva: Baklagil bitkilerinin yapraklarını yer
• Konak bitkiler:
• Onobrychis viciifolia (sağan), Medicago ve Trifolium türleri
• Nesil:
• Yılda 1 veya 2 nesil (monovoltin–bivoltin, bölgeye bağlı)
• Uçuş dönemi: Mayıs – Temmuz (bazı bölgelerde Ağustos ortasına kadar)

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana tamamen zararsızdır.
• Sokmaz, ısırmaz, alerjiye neden olmaz
• Tarımsal ya da kentsel zararı yoktur

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas sonrası etkiler:
• Hiçbir olumsuz etki bilinmemektedir
• İlk yardım:
• Gerekli değildir
• Tıbbi müdahale:
• Gereksinim yoktur

Ekolojik Rol ve Bilimsel Önemi

• 🔹 Tozlaşmaya katkı sağlar: Çiçekler arasında dolaşarak nektar toplar
• 🔹 Endikatif tür: Habitat bozulmalarına duyarlıdır; biyoindikatör olarak kullanılabilir
• 🔹 Tür ayırımı zordur: P. icarus ile karışabilir → genetik analizler gerekebilir
• 🔹 Doğal düşmanları: Parazitoit arılar, örümcekler ve kuşlar

İlginç Bilgiler

• Erken dönem larvalar, bazı karınca türleriyle simbiyotik ilişki kurabilir
• Türün adı olan Thersites, mütevazı dış görünüşüyle, diğer gösterişli Polyommatus türlerine zıtlık oluşturur
• Dişilerin kanatları oldukça değişken renklere sahip olabilir → gözlemciler için tanımlamada zorluk yaratır

Kaynakça

• Tolman, T. & Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide
• Kudrna, O. et al. (2011). Distribution Atlas of European Butterflies
• Van Swaay, C. & Warren, M. (1999). Butterflies of Europe
• Türkiye Lepidoptera Kataloğu
• BOA – Butterflies of Anatolia Projesi