Polyommatus sertavulensis 

Polyommatus sertavulensis

Polyommatus sertavulensis, halk arasında Sertavul Mavisi Kelebeği olarak bilinen, Türkiye'ye özgü (endemik) bir kelebek türüdür. Lycaenidae ailesinin bir üyesi olan bu nadir kelebek, adını yaşadığı tek yerden, Mersin'deki Sertavul Geçidi'nden almıştır. Bu son derece sınırlı yaşam alanı, onu koruma açısından en önemli türlerden biri haline getirir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Sertavul Mavisi Kelebeği, 30 mm civarında kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Erkeklerin kanatlarının üst kısmı, iç kısımda soluk, dışa doğru koyulaşan parlak mavi renktedir. Dişilerin kanat üstleri ise kahverengidir. Kanat altları, beyaz halkalı ve siyah benekli tipik bir Polyommatus deseni taşır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae
Cins (Genus): Polyommatus
Tür (Species): Polyommatus sertavulensis (Koçak, 1977)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, dünyanın yalnızca bir noktasında, Mersin'in Mut ilçesi yakınlarındaki Sertavul Geçidi bölgesinin yüksek kesimlerinde bulunur.

Habitat Tercihi: Sertavul Geçidi'ndeki kuru, kayalık yamaçları ve nadir bitki örtüsüne sahip alpinik bölgeleri tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Polyommatus sertavulensis'in yaşam döngüsü, yaşadığı benzersiz ekosisteme sıkı sıkıya bağlıdır.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını ana besin bitkisi olan geven (Astragalus) ve korunga (Onobrychis) gibi yerel baklagil türlerine bırakır. Tırtıl, bitkinin yaprak ve çiçekleriyle beslenerek gelişir.
Davranış: Bu kelebek, genellikle yere yakın uçar ve uygun bitki örtüsü üzerinde dinlenirken görülür.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Sertavul Mavisi Kelebeği, yaşadığı endemik ekosistemin biyolojik çeşitliliğinin bir göstergesidir. Sınırlı bir yaşam alanına sahip olması, bu türün korunmasının, tüm ekosistemin korunması için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Polyommatus sertavulensis türü, IUCN Kırmızı Listesi'nde değerlendirilmemiş olsa da, endemik ve son derece sınırlı bir alanda yaşadığı için ulusal düzeyde kritik derecede tehlike altında (Critically Endangered) olarak kabul edilmektedir. Tek bir doğal afet, iklim değişikliği veya habitat bozulması, türün tamamen yok olmasına neden olabilir.
Tehditler: Türün en büyük tehditleri habitat tahribatıdır. Bölgedeki yol yapım çalışmaları, aşırı otlatma ve iklim değişikliğinin getirdiği olumsuz etkiler, bu hassas kelebeğin yaşam alanını daraltmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
IUCN Red List of Threatened Species - Polyommatus sertavulensis (Not Assessed)
The Butterflies of Turkey - Turkish Butterflies.com
European Butterflies and Moths - https://www.google.com/search?q=Lepidoptera-photos.com
Koçak, A.Ö. (1977). A new species of the genus Polyommatus Latreille, from Sertavul Geçidi. Atalanta.

Fotoğraf:c) ALPEREN YAYLA – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)