Polyommatus merhaba 

Polyommatus merhaba

Polyommatus merhaba, adı "Merhaba" anlamına gelen, Türkiye'ye özgü (endemik) ve bilim dünyasına nispeten yakın zamanda kazandırılmış nadir bir kelebek türüdür. Lycaenidae ailesinin bu üyesi, sadece Toros Dağları'nın belirli bir bölümünde yaşar. Hem adı hem de son derece kısıtlı yaşam alanı, onu Türkiye'nin biyolojik çeşitliliği için eşsiz bir sembol haline getirmektedir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus merhaba, 30-35 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Erkeklerin kanat üstleri, canlı ve parlak mavi renktedir. Dişilerin kanatları ise kahverengidir ve kanat altlarındaki karakteristik siyah benekli desen, onu diğer benzer türlerden ayıran önemli bir özelliktir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae
Cins (Genus): Polyommatus
Tür (Species): Polyommatus merhaba (Olivier & Baumgartner, 1999)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu kelebek, dünyada sadece Türkiye'nin güneyindeki Toros Dağları'nın çok dar bir bölgesinde, özellikle belirli yayla ve tepelerde bulunur.

Habitat Tercihi: Genellikle 1500 metreden daha yüksek irtifalardaki dağlık yamaçları, kayalık alanları ve otlakları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Polyommatus merhaba'nın yaşam döngüsü, yaşadığı benzersiz ve zorlu dağ ekosistemine sıkı sıkıya bağlıdır.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını ana besin bitkisi olan çeşitli geven (Astragalus) türleri üzerine bırakır. Tırtıl, bu bitkinin yaprakları ve genç sürgünleriyle beslenir.
Davranış: Uçuşu hızlı ve çeviktir. Genellikle alçaktan uçar ve besin bitkilerinin yakınında görülür.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Polyommatus merhaba, endemik bir tür olması nedeniyle Toros Dağları'nın biyolojik çeşitliliğinin bir göstergesidir. Sınırlı yaşam alanı, bu türün korunmasının, bölgenin eşsiz ekosisteminin korunması için ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Polyommatus merhaba, IUCN Kırmızı Listesi'nde henüz değerlendirilmemiş olsa da, dar ve sınırlı yaşam alanı nedeniyle ulusal düzeyde kritik derecede tehlike altında (Critically Endangered) olarak kabul edilmektedir. Tek bir yerel tehdit veya doğal afet, türün tamamen yok olmasına neden olabilir.
Tehditler: Türün popülasyonları üzerindeki en büyük tehdit, habitat tahribatıdır. Bölgedeki aşırı otlatma, bilinçsizce toplanma ve iklim değişikliğinin getirdiği olumsuz etkiler, bu hassas kelebeğin yaşam alanını daraltmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
IUCN Red List of Threatened Species - Polyommatus merhaba (Not Assessed)
The Butterflies of Turkey - Turkish Butterflies.com
European Butterflies and Moths - https://www.google.com/search?q=Lepidoptera-photos.com
Olivier, A., & Baumgartner, H. (1999). A new species of Polyommatus Latreille from Turkey.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/233721520