Polyommatus kurdistanicus –

Polyommatus kurdistanicus, Lycaenidae familyasına ait, adını Kuzey Irak ve Güneydoğu Türkiye'yi kapsayan dağlık Kürdistan bölgesinden alan endemik bir kelebek türüdür. Bu kelebek, zorlu yüksek rakımlı habitatlara adapte olmuş ve bölgenin en özel kelebek türlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus kurdistanicus, yaklaşık 25-30 mm kanat açıklığına sahip, orta-küçük boy bir kelebek türüdür. Erkeklerin kanat üstleri, parlak ve canlı bir mavi renge sahiptir. Dişiler ise daha mat kahverengi kanatlara ve kenar kısımlarında turuncu noktalara sahip olabilir. Kanat alt yüzeylerindeki beyaz benekli desenler de türler arasında ayırt edici özellikler gösterir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus kurdistanicus (Forster, 1956)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Polyommatus kurdistanicus, Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgeleri başta olmak üzere, Kuzey Irak ve İran'ın dağlık alanlarında yaşar.

• Habitat Tercihi: Bu tür, 1500 metrenin üzerindeki yüksek rakımlı alpin çayırlarda, kayalık yamaçlarda ve soğuk dağ bozkırlarında yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus kurdistanicus kelebekleri, yılın sadece kısa bir döneminde, genellikle yazın ortasında (Haziran sonu-Temmuz başı) aktiftir.

• Yaşam Döngüsü: Yüksek rakımlı dağ ekosistemlerine uyum sağlamıştır ve tırtıllarının beslendiği ana bitki türleri de bu zorlu koşullara adapte olmuş yerel bitkilerdir. Genellikle yılda tek nesil verirler.
• Davranış: Uçuşları hızlıdır ve genellikle bitki örtüsü üzerinde alçak mesafelerde gezinirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Bulunduğu dağ ekosisteminde tozlaşmaya yardımcı olan önemli bir canlıdır.
• Bilimsel Önemi: Endemik ve aşırı özel bir yaşam alanına sahip olması, bu türü biyocoğrafik araştırmalar ve iklim değişikliğinin etkileri üzerine yapılan çalışmalar için değerli bir model haline getirir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus kurdistanicus, yayılış alanının çok sınırlı ve izole olması, ayrıca habitatının hassaslığı nedeniyle tehlike altında bir tür olarak kabul edilmektedir. Resmî bir IUCN değerlendirmesi bulunmasa da, yerel ve ulusal düzeyde korunması gereken bir türdür.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Aşırı otlatma ve dağlık bölgelerdeki altyapı projeleri habitatına zarar verebilir.
• İklim Değişikliği: Yaşam alanı yüksek rakımlı olduğu için, küresel ısınma ve buna bağlı kuraklık türün habitatını doğrudan tehdit etmektedir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Mehmet Çelik – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)