Polyommatus eriwanensis–

Polyommatus eriwanensis, Lycaenidae familyasına ait bir kelebek türüdür. Adını, Ermenistan'ın başkenti Erivan'dan alan bu kelebek, Kafkasya ve Doğu Anadolu'nun yüksek dağlık bölgelerinde yaşar. Nadir görülen ve sınırlı bir yayılış alanına sahip olan bir türdür.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus eriwanensis, yaklaşık 25-30 mm kanat açıklığına sahip, orta-küçük boy bir kelebek türüdür. Erkeklerin kanat üstleri parlak mavi-mor renkte, dişilerininki ise daha mat kahverengidir. Her iki cinsiyette de kanat alt yüzeylerinde tipik mavi kelebeklere özgü beyaz benekli desenler bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus eriwanensis (Forster, 1956)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, Ermenistan, İran, Azerbaycan ve Türkiye'nin özellikle doğu ve kuzeydoğu bölgelerindeki yüksek dağlık alanlarda bulunur.

• Habitat Tercihi: Genellikle 1800 metrenin üzerindeki yüksek rakımlarda, kuru ve taşlık yamaçlarda, alpin çayırlarda ve dağ bozkırlarında yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus eriwanensis kelebekleri, yılda genellikle tek bir nesil verir ve uçuş dönemi, habitatlarının yüksek rakımlı doğası nedeniyle kısa bir döneme, genellikle yaz aylarına (Temmuz-Ağustos) denk gelir.

• Yaşam Döngüsü: Yüksek rakımlı dağ ekosistemlerine uyum sağlamıştır ve tırtıllarının beslendiği ana bitki türleri de bu zorlu koşullara adapte olmuş yerel baklagil bitkileridir.
• Davranış: Uçuşları hızlıdır ve genellikle bitki örtüsü üzerinde alçak mesafelerde gezinirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Bulunduğu dağ ekosisteminde polen taşıyarak bitki popülasyonlarının devamına katkıda bulunan önemli bir tozlayıcıdır. Aynı zamanda, dağ ekosistemlerinin sağlığı ve biyolojik çeşitliliği için bir gösterge türü olarak da işlev görebilir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus eriwanensis, sınırlı ve izole yaşam alanlarına sahip olduğu için hassas bir tür olarak kabul edilmektedir. IUCN tarafından resmi bir koruma statüsü bulunmasa da, yerel ve ulusal düzeyde korunması gereken bir türdür.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Yüksek rakımlı yaşam alanlarının aşırı otlatma, madencilik veya kontrolsüz turizm faaliyetleri nedeniyle tahrip edilmesi, tür için en büyük tehdidi oluşturur.
• İklim Değişikliği: Yaşam alanı yüksek rakımlı olduğu için, küresel ısınmaya ve kuraklığa karşı savunmasızdır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Mehmet Çelik – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)