Polyommatus dorylas –

Polyommatus dorylas, Lycaenidae familyasına ait, Avrupa ve Türkiye'nin dağlık bölgelerinde yayılış gösteren bir kelebek türüdür. Bu kelebek, özellikle erkeklerinin kanatlarının parlak ve canlı mavi rengiyle dikkat çeker ve zorlu dağ habitatlarına uyum sağlamıştır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Polyommatus dorylas, yaklaşık 28-32 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Erkeklerin kanat üstleri göz alıcı bir mavi renkteyken, dişilerininki daha mat kahverengidir ve kanat kenarlarında turuncu lekelere sahiptir. Kanat alt yüzeylerinde diğer Polyommatus türlerine benzer şekilde beyaz benekli desenler bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family): Lycaenidae (Mavi kelebekler)
• Cins (Genus): Polyommatus
• Tür (Species): Polyommatus dorylas (Denis & Schiffermüller, 1775)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, Avrupa'nın dağlık bölgelerinde (Alpler, Pireneler) ve Türkiye'nin özellikle iç ve doğu bölgelerindeki yüksek dağlık alanlarda bulunur.

• Habitat Tercihi: Genellikle 1500 metrenin üzerindeki yüksek rakımlarda, kuru ve kayalık yamaçlarda, alpin çayırlarda ve açık dağlık bozkırlarda yaşar.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Polyommatus dorylas kelebekleri, yılda genellikle tek bir nesil verir ve uçuş dönemi, habitatlarının yüksek rakımlı doğası nedeniyle kısa bir döneme, genellikle yaz aylarına (Temmuz-Ağustos) denk gelir.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları genellikle geven (Astragalus) gibi yüksek dağlık bölgelere adapte olmuş baklagil bitkileriyle beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve çeviktir. Bu tür, yaşadığı zorlu ve rüzgârlı dağlık koşullara uyum sağlamıştır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Bulunduğu ekosistemde polen taşıyarak bitki popülasyonlarının devamına katkıda bulunan önemli bir tozlayıcıdır. Aynı zamanda, dağ ekosistemlerinin sağlığı ve biyolojik çeşitliliği için bir gösterge türü olarak da işlev görebilir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Polyommatus dorylas, sınırlı ve izole yaşam alanlarına sahip olduğu için hassas bir tür olarak kabul edilmektedir. IUCN tarafından resmi bir koruma statüsü bulunmasa da, yerel ve ulusal düzeyde korunması gereken bir türdür.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Yüksek rakımlı yaşam alanlarının aşırı otlatma, madencilik veya kontrolsüz turizm faaliyetleri nedeniyle tahrip edilmesi, tür için en büyük tehdidi oluşturur.
• İklim Değişikliği: Yaşam alanı yüksek rakımlı olduğu için, küresel ısınmaya ve kuraklığa karşı savunmasızdır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf:(c) Luca Boscain – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)