Polyommatus bollandi

Polyommatus bollandi, halk arasında Bolland'ın Mavisi Kelebeği olarak bilinen, Türkiye'ye özgü (endemik) bir kelebek türüdür. Nispeten yeni keşfedilen bu tür, Lycaenidae ailesinin bir üyesidir ve özellikle Toros Dağları'nın biyolojik çeşitliliğini vurgulayan önemli bir örnektir. Çok sınırlı bir alanda yaşaması, onu doğa koruma çabaları için kritik bir hedef haline getirmektedir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Bolland'ın Mavisi Kelebeği, yaklaşık 30 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir türdür. Erkeklerin kanat üstleri göz alıcı, parlak mavi renkteyken, dişilerin kanatları kahverengimsi-mavidir. Kanat altlarındaki desenler ve belirgin noktalar, onu diğer benzer türlerden ayıran en önemli özellikleridir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae
Cins (Genus): Polyommatus
Tür (Species): Polyommatus bollandi (Larsen, 1978)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu kelebek, dünyada sadece Türkiye'nin güneyindeki Toros Dağları'nın çok dar bir bölgesinde bulunur. Adana ve Mersin illerinin yüksek kesimlerindeki lokaliteler, türün bilinen tek yaşam alanlarıdır.

Habitat Tercihi: Genellikle 1000 metrenin üzerindeki irtifalarda bulunan kayalık ve açık ormanlık alanları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Polyommatus bollandi'nin yaşam döngüsü, yaşadığı benzersiz ve hassas ekosistemle iç içedir.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını ana besin bitkisi olan korunga (Onobrychis) türleri üzerine bırakır. Tırtıl, bu bitkinin yaprakları ve çiçekleriyle beslenir.
Davranış: Uçuşu hızlı ve çeviktir. Genellikle alçaktan uçar ve yerel bitki örtüsü üzerinde dinlenirken görülür.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Bolland'ın Mavisi Kelebeği, endemik bir tür olması nedeniyle Toros Dağları'nın biyolojik zenginliğinin bir göstergesidir. Sınırlı yaşam alanı, onu koruma biyolojisi çalışmaları için değerli bir tür haline getirir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Polyommatus bollandi, IUCN Kırmızı Listesi'nde henüz değerlendirilmemiş olsa da, sahip olduğu dar ve sınırlı yaşam alanı nedeniyle ulusal düzeyde kritik derecede tehlike altında (Critically Endangered) olarak kabul edilmektedir. Tek bir yerel tehdit veya doğal afet, türün soyunun tükenmesine neden olabilir.
Tehditler: Türün popülasyonları üzerindeki en büyük tehdit, habitat tahribatıdır. Bölgedeki madencilik, yol yapımı ve bitki örtüsündeki değişiklikler, bu kelebeğin yaşam alanını yok etmektedir. Ayrıca, iklim değişikliği ve olası koleksiyonculuk faaliyetleri de tür için ciddi riskler oluşturmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
IUCN Red List of Threatened Species - Polyommatus bollandi (Not Assessed)
The Butterflies of Turkey - Turkish Butterflies.com
Larsen, T. B. (1978). A new subspecies of Polyommatus bollandi from Turkey.
European Butterflies and Moths - https://www.google.com/search?q=Lepidoptera-photos.com