Phasmida

Yaprak (leaf insect) ve değnek (stick insect) böcekleri bazen Orthoptera takımı altında bir familya olarak da gösterilirler. Bu takıma ait tüm türler otçuldurlar. Yürüyen değnek/sopa (walkingstick) adı ile anılmasının sebebi, vücutlarının yassı, ince silindir şeklinde olmasından dolayıdır. Yaşadıkları ortama uyum gösteren kriptik renklenme gösterirler. Timemidae (=Phyllidae) familyasına ait türler büyük yaprakları andırırlar. Bu türlerin abdomenleri kalın ve düz, bacaklar yana doğru genişlemiş vaziyette ve renkler genelde kahverengi, yeşil ve sarıdır. Çoğu tür yavaş hareket eder ve kriptik renklenmeleri sayesinde oldukça güç fark edilirler. Birkaç tropik tür dışında genellikle kanatları yoktur yada iyi gelişmemiştir. Bazı tropikal türlerin boyu 30 cm uzunluğundadır. Dişilerin ovipositörleri iyi gelişmemiştir bu nedenle diğer Orthopterler gibi ovipositörleri ile yumurtalarını konukçu bitki içine yerleştiremezler. Yumurtalar bazen oldukça yüksek bir mesafeden teker teker toprak üzerine bırakılır .

Ekonomik Önemi 

Tropikal bölgeler dışında çok fazla yayılış göstermedikleri için konukçu bitkiler üzerindeki ekonomik zararları son derece azdır. Ancak tropik bölgelerde bazı türler fundalık ve orman ağaçları üzerinde büyük zarar vererek ekonomik kayba neden olurlar

Bunları Biliyor muyudunuz? 

* Phasmid yumurtaları genellikle tohumları andırır. Yumurtalar bazen bir yılın üzerinde açılmadan beklerler. 

* Bazen tropik bölgelerde Phasmid populasyonu o kadar yüksek olur ki, ağaçlar üzerinden düşen yumurtalar tenekeden yapılmış çatı üzerine düşen yağmur sesini andırır. 

* Bazı Phasmid türleri insanlar tarafından evcil hayvan olarak satılırlar. Ilıman bir ortam, sevdikleri taze bitkiler ile onları beslemek oldukça kolaydır. 

* Birçok Phasmid’lerin thorax’ında üretilen koku sıvıları predatörlerini kaçırtmak için kullanılır. 

* Saldırı anında bazı küçük Phasmid’ler bacaklarını aynen bazı sürüngenlerde olduğu gibi bırakırlar ve bir dahaki deri değiştirmede kopan bacağın yerine yenisi oluşur. Bu tür davranış böcekler içerisinde yalnızca Phasmid türlerinde görülür. 

* Birçok tür eşeysiz üreme sonucunda meydana gelir (Pathenogenesis). Bunun nedeninin erkek bireylerin az oluşundan yada bilinmemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. 

* Bazı Phasmid’ler renklerini hava sıcaklığı, nem yada ışık yoğunluğuna göre değiştirirler. Geceleyin yada serin gündüz saatlerinde Epidermis’teki pigment granüllerini yayılırlar soğuktan etkilenmemek için daha koyu bir renk alırlar .

Gökhan Aydın 

Isparta-2016