Pamphagidae

Pamphagidae – Kalın Gövdeli Çekirgeler

(Genellikle kanatsız veya kısa kanatlı, iri yapılı, kurak ve taşlık habitatlara uyum sağlamış, ağır hareketli çekirgeler familyasıdır.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf: Insecta (Böcekler)
Takım: Orthoptera (Düz kanatlılar)
Alt Takım: Caelifera (Kısa antenli çekirgeler)
Üst Familya: Acridoidea
Familya: Pamphagidae Burmeister, 1840

Genel Özellikler

Boyut: Orta–iri (20–60 mm)
Vücut yapısı: Geniş, kısa ve ağırdır. Küt burunlu ve geniş pronotumlu (ön sırt plakası) yapıya sahiptir.
Kanatlar: Çoğu tür kanatsızdır (apter), bazıları ise kısa kanatlıdır (brachipter).
Anten: Görece kısa ve kalın segmentlidir.
Bacaklar: Arka bacaklar sıçramaya elverişlidir ancak vücut ağırlığı nedeniyle sıçrama kapasiteleri sınırlıdır.
Renklenme: Taş, toprak, gri, bej, siyahımsı tonlar; mükemmel kamuflaj sağlar.

Habitat ve Dağılım

Habitat: Kurak bozkırlar, dağ etekleri, taşlık ve çorak yamaçlar
Yüksek rakım toleransı: 500 m – 3000 m arasında değişen yüksekliklerde yaşarlar.
Yayılım: Kuzey Afrika, Orta Asya, Yakın Doğu ve Avrupa’nın güneyi
Türkiye: Özellikle İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da çok sayıda türle temsil edilir. Türkiye, Pamphagidae tür zenginliği açısından Avrupa’nın en yüksek çeşitliliğe sahip ülkesidir.

Beslenme

Beslenme biçimi: Otçul; düşük besin değerli otsu bitkilerle beslenir.
Bazı türler çok seçicidir ve endemik bitkilerle özel ilişki kurabilir.
Ekolojik rol: Bitki örtüsünü dengeler; çok yavaş ürediği için tarımsal zararlı sayılmazlar.

Üreme ve Yaşam Döngüsü

Dişiler yumurtalarını toprağa bırakır.
Gelişimleri yavaştır; nimf evreleri 1–2 yıl sürebilir.
Çoğu tür uzun ömürlü ve tek jenerasyonludur.

Latince Anlam ve Etimoloji

Pamphagidae: Antik Yunanca pamphagos (“her şeyi yiyen”) kelimesinden gelir. Ancak modern türler genellikle özel bitkilere bağlıdır.

Bilimsel ve Ekolojik Notlar

Taksonomik önem: Kanatsızlık ve endemik yayılım bu familyayı evrimsel açıdan önemli hâle getirir.
Koruma durumu: Birçok tür habitat yıkımı nedeniyle tehdit altındadır.
Türkiye’de bazı türler yalnızca tek dağ silsilesinde bulunur. Bu da onları mikroendemik yapar.

İnsana Zararlılık Durumu

Zararsızdır.
Tarım alanlarında yok denecek kadar nadir görülürler.
Sessiz, yavaş hareketli ve saldırgan olmayan canlılardır.

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

Zehirli değildir.
Temas veya gözlem açısından tamamen güvenlidir.
Alerjik reaksiyon riski son derece düşüktür.

Türkiye’de Görülen Önemli Türler

Bilimsel AdTürkçe AdNotEunapiodes anatolicusAnadolu pamphagidiİç Anadolu endemiğiNocaracris cyanipesMavi bacaklı taş çekirgesiDağlık bölgelerde görülür, zarif desenlidirAsiotmethis heptapotamicusTürkiye’de endemik alt türleri bulunurParanocaracris rubripesKırmızı bacaklı çekirgeGüneydoğu Anadolu’ya özgü