Moltkia aurea
Moltkia aurea
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damar sistemli bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (Çift çenekliler)
- Takım: Boraginales
- Familya: Boraginaceae (Hodangiller)
- Cins: Moltkia
- Tür: Moltkia aurea
- Yazar: Boissier (Pierre Edmond Boissier)
Latince Adın Anlamı
- Moltkia: Cins adı, Prusyalı devlet adamı Helmuth von Moltke’ye ithafen verilmiştir.
- aurea: Latince "altın sarısı" demektir; çiçeklerinin sarı veya altın renkli olmasına atıfla verilmiştir.
- Boiss.: İsviçreli botanikçi Pierre Edmond Boissier’in bu türü tanımladığını belirtir.
Tanım ve Morfoloji
- Çok yıllık, otsu veya yarı odunsu bir bitkidir.
- Gövde kısa boylu, sık dallanmış ve genellikle yosunsu bir yapıdadır.
- Yapraklar: Dar, mızrak biçimli ve üst yüzeyi tüylüdür; gri-yeşil tonlardadır.
- Çiçekler:
- Küçük, boru şeklinde (corolla tüpü uzun)
- Genellikle altın sarısı veya soluk sarımsı renklidir
- Salkım şeklinde dizilmiş 5 parçalı çiçekler
- Yapraklar ve gövde, kısa salgılı tüylerle kaplıdır; kuraklığa adaptasyon göstergesidir.
Habitat ve Yayılım
- Endemiktir. Sadece Türkiye’de doğal olarak yetişir.
- Genellikle Güneydoğu Anadolu, Doğu Toroslar ve İç Anadolu’nun taşlık, kurak bölgelerinde yayılış gösterir.
- Kayalık yamaçlar, kalkerli topraklar, güneş alan yamaçlar tercih edilir.
- Deniz seviyesinden 800–2200 m arası yüksekliklerde görülür.
Ekolojik Rolü
- Kurak iklim koşullarına adapte olmuş bir türdür.
- Tozlaşmayı sağlayan başlıca ajanlar: arılar, sinekler ve kelebekler.
- Çiçeklenme dönemi boyunca arılar için önemli bir polen ve nektar kaynağıdır.
⚠️ İnsana Zararlılık Durumu
- İnsana zararsızdır.
- Ne dokunma ile alerji yapar ne de toksik bileşik içerir.
- Yenilebilir değildir ancak toksik de sayılmaz.
İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi
- Tıbbi tedaviye gerek doğuracak bir temas, tüketim veya soluma riski yoktur.
- Nadiren, aşırı hassas bünyelerde tüy yapısından dolayı ciltte hafif tahriş oluşabilir; bu durumda sadece yıkama yeterlidir.
Tıbbi / Endüstriyel / Bilimsel Kullanım
- Geleneksel halk hekimliğinde doğrudan kullanımı bilinmez.
- Boraginaceae familyası genel olarak sekretuar hücreler, tıbbi alkaloidler ve antiinflamatuvar bileşikler açısından incelenmektedir.
- Bu türe özgü kimyasal analiz çalışmaları sınırlı olmakla birlikte, bazı araştırmalarda antioksidan bileşen potansiyeli araştırılmıştır.
- Peyzajda kurakçıl süs bitkisi olarak değerlendirilmeye adaydır (düşük bakım, estetik çiçek yapısı nedeniyle).
İlginç Bilgiler ve Kültürel Notlar
- Türkiye’nin botanik literatüründe Boissier tarafından tanımlanan en nadir türlerden biridir.
- Özellikle floristik çalışmalar yapan botanikçiler için arazi çalışmaları sırasında gözlemlenmesi değerli bir bulgudur.
- Moltkia cinsi, genel olarak Güneydoğu Avrupa, Türkiye ve Orta Asya kökenlidir.
Bilimsel Kaynaklar ve Referanslar
- Boissier, P.E. (1867). Flora Orientalis
- Davis, P.H. (1965-1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press.
- Güner, A., et al. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler)
- TUBIVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi): Moltkia aurea tür kartı
- Avcı, G. & Koyuncu, F. (2005). “Some rare endemics of Boraginaceae in Anatolia.” Turkish Journal of Botany






