Hybosoridae

Hybosoridae – İlkel Leş Böcekleri

(Çürüyen organik maddelere ilgi gösteren, kompakt yapılı ve tropik kökenli birçok tür barındıran antik Scarabaeoidea ailesi.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)

Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)

Sınıf: Insecta (Böcekler)

Takım: Coleoptera (Kınkanatlılar)

Alttakım: Polyphaga

Üst familya: Scarabaeoidea

Familya: Hybosoridae (Erichson, 1847)

Tanım ve Genel Özellikler

Hybosoridae üyeleri genellikle 4–14 mm boyutlarındadır. Vücutları kısa, oval, hafif kubbemsi yapıdadır ve çoğu tür metal parıltılı, koyu yeşil, siyah ya da bronz renklerde görülür. Kınkanatları üzerinde sıklıkla enine oluklar veya noktalı desenler vardır. Antenleri kısa, uçta 3 parçalı topuzla sonlanır. Ön tibialar (ön kaval kemikleri) çoğunlukla kazıcıdır.

Habitat ve Yaşam Alanı

Hybosoridae familyası üyeleri çoğunlukla:

• Çürümüş yaprak yığınlarında,
• Hayvan dışkısında,
• Kompost birikintilerinde,
• Leş kalıntılarında,
• Orman döküntü katmanlarında bulunur.

Gece aktiftirler ve nemli, karanlık mikrohabitatlarda yaşarlar. Bazı türler uçarak ışığa gelir.

Beslenme ve Ekolojik Rol

• Erginler ve larvalar: Genellikle saprotrofiktir; yani çürümüş organik madde, dışkı ve kadavra gibi materyallerle beslenir.
• Bu özellikleriyle doğal çözücü sistemin bir parçası olarak işlev görürler.
• Bazı türlerin larvaları mantarla ya da mikroskobik alglerle de beslenebilir.

Yaşam Döngüsü, Üreme ve Davranış

Tam başkalaşım gösterirler: yumurta → larva → pupa → ergin.

Dişiler yumurtalarını genellikle organik maddece zengin çürük zemine bırakır. Larvalar C-harfine benzeyen tipik Scarabaeiform yapıya sahiptir. Pupalaşma yine toprakta ya da organik maddenin içinde gerçekleşir.

Üreme Zamanı:

Genellikle ilkbahar ortasından yaz sonuna kadar aktif ürerler. Sıcaklık ve nem, gelişim hızını etkiler. Tropikal kuzenleri ise yıl boyunca üretken olabilir.

İnsana Zararlılık Durumu

Hybosoridae türleri insanlar için tamamen zararsızdır. Isırma, sokma, zehir ya da alerjen etkileri yoktur. Ayrıca tarım ürünlerine zarar vermezler.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

Tıbbi müdahaleye gerek yoktur. Temas halinde hiçbir sağlık riski oluşmaz.

İlginç Bilgiler

• Geceleri ışık tuzaklarına gelen bireylerin bazen Scarabaeidae türleriyle karıştırıldığı olur.
• Fosil kayıtlarında bu familyanın Erken Kretase Dönemi'ne kadar uzandığı bilinir.
• Tropikal türlerinin bazıları, hayvan ölülerinde beslenerek adli entomoloji açısından da değerlidir.

Türkiye’deki Türler ve Bilimsel Adlandırmalar

Türkiye’de Hybosorus arator (Fabricius, 1775) bilinen tek yerli türdür.

Eski Bilimsel AdıGüncel Bilimsel AdıDağılımHybosorus roeiHybosorus aratorEge, Marmara, Akdeniz bölgeleri

Not: Hybosorus arator, Afrika ve Asya kökenli geniş yayılışlı bir türdür. Türkiye’de özellikle sıcak ve nemli alanlarda, hayvan barınaklarına yakın ortamlarda bulunabilir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı

Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Scholtz, C.H., & Chown, S.L. (1995). Insects of Southern Africa.
• Lobl, I., & Smetana, A. (2006). Catalogue of Palaearctic Coleoptera, Vol. 3. Apollo Books.
• Lawrence, J.F., & Ślipiński, A. (2013). Australian Beetles Volume 1. CSIRO Publishing.