Heteroceridae

Heteroceridae – Bataklık Böcekleri / Toprak Kazıcı Su Kenarı Böcekleri

(Gece aktif olan, çamurlu ve nemli kıyı habitatlarında kazı yaparak yaşayan, küçük yapılı ve güçlü ön bacaklara sahip kınkanatlılar.)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)

Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)

Sınıf: Insecta (Böcekler)

Takım: Coleoptera (Kınkanatlılar)

Alttakım: Polyphaga

Üst familya: Byrrhoidea

Familya: Heteroceridae (MacLeay, 1825)

Tanım ve Genel Özellikler

Heteroceridae üyeleri 2–6 mm arasında değişen boyutlarda, vücutları silindirik, güçlü ve kompakt yapıdadır. Ön bacakları kazmaya uyum sağlamış şekilde geniş ve yassıdır. Renkleri genellikle kahverengi, sarımsı ve gri tonlarında olup, vücut üzerinde desenli veya benekli görünümler olabilir. Antenleri kısa, son birkaç segmenti topuzludur.

Habitat ve Yaşam Alanı

Heteroceridae türleri:

• Akarsu ve gölet kenarları,
• Bataklıklar,
• Tuzlu bataklık kenarları,
• Nemli topraklı nehir kıyıları gibi alanlarda yaşar.

Genellikle çamur zemine tünel kazarak yaşarlar. Bu tüneller hem yuva hem de besin temin noktasıdır. Su seviyesi değişimlerine karşı hassastırlar.

Beslenme ve Ekolojik Rol

• Larvalar ve erginler, algler, bakteriler ve çürüyen organik maddelerle beslenir.
• Besinlerini kazdıkları tünellerin çamurlu duvarlarından süzerek alırlar.
• Toprak havalandırmasına katkı sağlarlar ve sucul–karasal geçiş habitatlarında önemli bir rol üstlenirler.

Yaşam Döngüsü, Üreme ve Davranış

Tam başkalaşım geçirirler: yumurta → larva → pupa → ergin.

Üreme dönemi boyunca dişiler yumurtalarını genellikle su kenarındaki gevşek toprak altına bırakır. Larvalar çamurun içinde yaşar ve gelişimlerini tamamladıktan sonra pupalaşarak erginleşir.

Üreme Zamanı:

Türkiye’de türler çoğunlukla ilkbahar sonu – yaz başı arasında ürer. Yağışa bağlı olarak yıl içinde ikinci nesil de oluşabilir. Geceleri aktif olan erginler ışığa çekilir.

İnsana Zararlılık Durumu

Zararsızdırlar. Isırmaz, sokmaz, zehir taşımazlar. Tarımsal ürünlere ya da insan sağlığına yönelik hiçbir tehdit oluşturmazlar.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

Tıbbi müdahale gerekmez. Bu türlerle temas tamamen güvenlidir.

İlginç Bilgiler

• Toprakta açtıkları tüneller spiral şeklinde olabilir.
• Hava kabarcıklarını tünellerde hapsederek su seviyesi yükseldiğinde de hayatta kalabilirler.
• Fosil kayıtları Eosen dönemine kadar uzanır.
• Kazıcı bacakları, bazı tropikal türlerde çok daha gelişmiştir ve mikroskobik incelemelerle incelenebilir.

Türkiye’deki Türler ve Bilimsel Adlandırmalar

Türkiye’de Heterocerus ve Augyles cinslerine ait birçok tür kayıtlıdır. Aşağıda bazı örnekler verilmiştir:

Eski Bilimsel AdıGüncel Bilimsel AdıDağılımHeterocerus angustatusAugyles angustatus (Kiesenwetter)Ege, MarmaraHeterocerus fenestratusAugyles fenestratus (Thunberg)İç Anadolu, TrakyaHeterocerus pallidusAugyles pallidus (Say)Güneydoğu Anadolu

Not: “Heterocerus” cinsi, birçok türde revize edilerek “Augyles” ve diğer cinsler altında yeniden sınıflandırılmıştır.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı

Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Lobl, I., & Smetana, A. (2006). Catalogue of Palaearctic Coleoptera, Vol. 3. Apollo Books.
• Skelley, P.E. (2008). Heteroceridae of the Palearctic Region. Entomological Bulletin.
• Lawrence, J.F., & Ślipiński, A. (2013). Australian Beetles Volume 1. CSIRO Publishing.