Harpactea korgei

Henüz bir bilgi girilmedi.Türkçe Adlandırma: Harpactea korgei için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Ancak, familyasına ve bilimsel olarak tanımlanmasına atıfta bulunarak "Korge'nin Kertenkele Örümceği" veya "Korge Altı Gözlü Örümceği" gibi bir adlandırma kullanılabilir. Tür adı, muhtemelen bu türün örneklerini toplayan veya araştırmalarına katkıda bulunan H. Korge'ye ithafen verilmiştir.

Harpactea korgei, Dysderidae familyasına ait bir örümcek türüdür. Bu familya üyeleri genellikle "kertenkele örümcekleri" veya "altı gözlü örümcekler" olarak bilinir. Harpactea korgei, Türkiye'ye özgü (endemik) bir tür olup, ilk kez 1979 yılında Brignoli tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır. Türün dişi bireyi ise daha sonra 2015 yılında Özkütük, Kunt, Karakaş ve Danışman tarafından ilk kez detaylı olarak betimlenmiştir.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konumu

Taksonomik Sınıflandırma

Harpactea korgei'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Dysderidae
• Açıklama: Bu familya, "kertenkele örümcekleri" olarak bilinen, altı gözlü ve genellikle tünel benzeri yuvalarda yaşayan örümcekleri içerir.
• Cins (Genus): HarpacteaAçıklama: Harpactea cinsi, Dysderidae familyasının oldukça tür çeşitliliği gösteren ve Avrupa, Asya ile Kuzey Afrika'da geniş bir yayılıma sahip cinslerinden biridir. Türkiye'de de çok sayıda endemik Harpactea türü bulunmaktadır.
• Tür (Species): Harpactea korgei Brignoli, 1979
• Açıklama: Tür, 1979 yılında İtalyan araknolog Paolo Marcello Brignoli tarafından tanımlanmıştır.

Genel Bilgiler

• Familya: Dysderidae
• Tip: Münzevi veya yeraltı yaşamına adapte olmuş bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Türkiye'ye özgü (endemik) bir türdür. İlk olarak Bolu ilinin Akçakoca ilçesi civarından (Karadeniz kıyısı) kaydedilmiştir. Daha sonra Manisa ilinin Turgutlu ilçesinden de (Dağmarmara Köyü) kayıtları yapılmıştır. Bu durum, türün Karadeniz ve Ege bölgelerinde, özellikle nemli ve ormanlık alanlarda yayılış gösterdiğini düşündürmektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta büyüklükte bir örümcektir. Erkek bireylerin toplam vücut uzunluğu yaklaşık 5.2 mm olarak belirtilmiştir. Prosoma (ön gövde) uzunluğu yaklaşık 2.45 mm, genişliği 1.92 mm'dir. Dişi bireylerin de benzer boyutlarda veya biraz daha büyük olması beklenir; dişi karapaksı kahverengi, erkeklerinki yeşilimsi kahverengidir.
• Renk: Prosoma (ön gövde) erkeklerde yeşilimsi-kahverengi, dişilerde kahverengidir ve yüzeyi pürüzsüz ve parlaktır. Karapaksın sefalik bölgesi (baş bölgesi) torasik bölgeden (göğüs bölgesi) daha koyu renktedir. Sternum (göğüs plakası), labium, gnathokoksa (çene uzantıları) ve keliserler sarımsı-kahverengidir. Sternumun kenarları ince, uzun tüylerle kaplıdır. Abdomen (karın) ise beyazımsı veya sarımsı-açık kahverengi olup, belirgin desenleri yoktur ve ince, kahverengi tüylerle kaplıdır. Bacaklar sarımsı renktedir. Ön bacaklar arka bacaklara göre biraz daha koyu olabilir.
• Gözler: Dysderidae familyasının tipik bir özelliği olarak, Harpactea korgei'nin altı gözü vardır. Bu gözler, başın ön kısmında, üç çift halinde (2-2-2) yakın gruplar halinde konumlanmıştır ve kapalı bir halka şeklinde dizilmiştir. Ön median gözler (AME) yan gözlerden ayrık durur.
• Ayırt Edici Özellikler:Güçlü Keliserler: Avlarını yakalamak ve özellikle tespih böceklerinin sert kabuklarını delmek için özelleşmiş, öne doğru uzanan büyük ve güçlü zehir dişleri (keliserler) bulunur. Keliseral olukta promarjin ve retromarjin üzerinde ikişer adet olmak üzere toplamda dört adet dişçik bulunur. Promarjindeki dişler daha büyük ve üçgen şeklindedir.
• Altı Göz Düzeni: Diğer birçok örümcekten farklı olarak altı göze sahip olması, Dysderidae familyasının temel ayırt edici özelliğidir.
• Cinsel Organ Morfolojisi: Tür teşhisi için en güvenilir yöntem, erkeklerin palpal organlarının ve dişilerin epigynlerinin morfolojik özelliklerinin incelenmesidir. H. korgei erkek palpi, neredeyse tamamen yassı ve kuvvetlice sklerotize olmuş embolusu ve çekiç başlı bir uca sahip, masif ve uzun eşlik eden apofizi (APA) ile diğer tüm Harpactea türlerinden kolayca ayırt edilebilir. Dişi üreme organı da türe özgü bir yapı sergiler. Posterior divertikulum geniştir ve kuvvetlice sklerotizedir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Harpactea korgei, genellikle ipekten yapılmış, tübüler (boru şeklinde) veya keselerden oluşan basit yuvalar inşa eder. Bu yuvalar toprak altında, taşların altında, ağaç kabuklarının altında, kuru yaprak döküntülerinin içinde veya kaya çatlaklarında bulunur. Yuva, örümceğin dinlenmesi, avını pusuya düşürmesi ve yumurta kesesini koruması için bir sığınak görevi görür. Ağ örmezler; yuvaları sadece bir sığınak görevi görür.
• Habitat Tercihi: Nemli, karanlık ve korunaklı mikrohabitatları tercih eder. Genellikle kserotermik ormanlarda, toprak üzerinde ve ağaç gövdelerinde avlanır. İlk tanımlandığı yer olan Bolu'nun Akçakoca ilçesi çevresindeki habitatlar, "kuzey tipi ormanlar" olarak belirtilmiştir.
• Yaşam Tarzı: Büyük ölçüde gececidir (noktürnal). Gündüzleri yuvasında saklanır ve geceleri avlanmak için dışarı çıkar. Aktif bir avcıdır ve avını yakalamak için yuvasından çıkar.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) bir türdür. Dysderidae familyasının birçok üyesi gibi, ana avları genellikle izopodlar (tespih böcekleri)'dir. Güçlü keliserleri sayesinde tespih böceklerinin sert kabuklarını kolayca delebilirler. Ayrıca, diğer küçük böcekler, çıyanlar ve yumuşak vücutlu omurgasızlarla da beslenebilirler.
• Avlanma Tekniği: Avına gizlice yaklaşır, ardından güçlü keliserlerini kullanarak zehir enjekte eder ve avını hızla etkisiz hale getirir. Ağ kurarak avlanmaktan ziyade, aktif olarak av ararlar ve avlarına doğrudan saldırırlar.
• Üreme: Dişiler yumurta keselerini yuvalarının içinde korunaklı bir yere bırakırlar. Yumurta kesesi ve üreme döngüsü hakkında spesifik detaylar sınırlıdır, ancak Dysderidae familyası üyelerinde yavruların yumurtadan çıktıktan sonra bir süre anneyle birlikte kaldığı bilinmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm örümcekler gibi Harpactea korgei de zehirlidir ve avını etkisiz hale getirmek için zehir kullanır.
• Zehir Türü ve Etki Mekanizması: Dysderidae familyasının zehirleri genellikle avı felç edici ve sindirici özelliklere sahiptir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etkiye neden olmaz.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Harpactea korgei'nin insanlara karşı tıbbi açıdan önemsiz veya çok düşük tıbbi öneme sahip olduğu kabul edilir. Agresif değillerdir ve sadece sıkıştırıldıklarında, tehdit altında hissettiklerinde (örneğin üzerine basıldığında veya kazara elle tutulduğunda) veya yuvaları rahatsız edildiğinde ısırabilirler. Isırık vakaları nadirdir ve tehlikeli olarak sınıflandırılmaz. Hürriyet ve 10Haber gibi kaynaklarda, bu familyadan yeni keşfedilen türlerin "zehir bezi taşımakla birlikte zehirlerini insana zerk edebilecek yeterli donanıma sahip olmadıkları" ve "zehir miktarı çok küçük olacağından insan için tıbbi sorun yaratmayacağı" belirtilmiştir.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Bildirilen diğer Dysderidae türlerinin (özellikle Dysdera crocata, "Tespih Böceği Avcısı") ısırıklarında olduğu gibi, Harpactea korgei ısırığının da lokal ve hafif semptomlarla sınırlı olması beklenir:
• Isırık anında veya kısa süre sonra hafif ila orta şiddetli bir ağrı hissedilebilir (arı sokmasına veya iğne batmasına benzer bir ağrı olarak tanımlanabilir). Bu ağrı genellikle zehirin etkisinden ziyade, keliserlerin mekanik delinmesinden kaynaklanır.
• Isırık bölgesinde hafif kızarıklık, şişlik ve lokal iltihaplanma görülebilir.
• Kaşıntı veya hafif bir yanma hissi. Bu semptomlar genellikle birkaç saat içinde kendiliğinden düzelir ve genellikle tıbbi müdahale gerektirmez. Ciddi sistemik etkiler (genel zehirlenme belirtileri, anafilaktik şok gibi ağır alerjik reaksiyonlar) veya nekroz bu tür örümceklerin ısırıklarında beklenmez ve bildirilmemiştir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Harpactea korgei ısırığı için özel bir antidot veya karmaşık bir tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Uygulanacak ilk yardım genellikle semptomatik tedaviden ibarettir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın (doğrudan cilde buz değdirmeyin).
4. Ağrı Kesici: Ağrı için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Doktor Başvurusu: Genellikle ciddi bir durum olmasa da, ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri (şiddetli kızarıklık, irin, ateş), alerjik reaksiyon (nefes darlığı, kurdeşen, yüz şişmesi gibi) veya semptomların kötüleşmesi durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
3. araneae - Spiders of Europe: Avrupa'daki örümcek türleri hakkında detaylı bilgi ve görseller sunan bir veritabanı.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Spiders of Europe. Harpactea korgei. https://araneae.nmbe.ch/data/4734/Harpactea_korgei (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
5. Türkiye Yaban Hayatı (Dysderidae Familyası Sayfası): Harpactea cinsinin ve Dysderidae familyasının Türkiye'deki varlığı ve genel özellikleri hakkında bilgi verir.
6. Kaynağa Erişim: Türkiye Yaban Hayatı. Dysderidae. https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/dysderidae (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
7. The Spiders of Turkey - Checklist of Turkish Spiders: Türkiye'deki örümcek türlerinin güncel listesi, Harpactea korgei'nin Türkiye'deki varlığını ve dağılımını doğrular.
8. Kaynağa Erişim: Danışman, T., Kunt, K. B., Özkütük, R. S., & Coşar, İ. (2024). The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024 [last updated 21 February 2024], online at http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
9. Arthropods - Redescription of Harpactea korgei Brignoli, 1979 (Araneae: Dysderidae) with the first description of the female: Türün dişi bireyinin ilk kez detaylı betimlenmesini içeren makale.
10. Kaynağa Erişim: Özkütük, R. S., Kunt, K. B., Karakaş, G., & Danışman, T. (2015). Redescription of Harpactea korgei Brignoli, 1979 (Araneae: Dysderidae) with the first description of the female. Arthropods, 4(2), 32-37. (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
11. Bulletin of the British Arachnological Society - Spiders from Turkey, VI. Four new species from the coast of the Black Sea (Araneae): Harpactea korgei'nin ilk bilimsel tanımını içeren orijinal yayın.
12. Kaynağa Erişim: Brignoli, P. M. (1979). Spiders from Turkey, VI. Four new species from the coast of the Black Sea (Araneae). Bulletin of the British Arachnological Society, 4(7), 310-313. (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
13. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
14. Kaynağa Erişim: GBIF. Harpactea korgei. https://www.gbif.org/species/2139171 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
15. Hürriyet Gazetesi / 10Haber - Antalya'da 8 yeni örümcek türü keşfedildi: Zehirli ama zararsızlar: Bu familyadaki yeni keşfedilen türlerin zehir durumu hakkında genel bilgi.
16. Kaynağa Erişim: https://www.hurriyet.com.tr/bilgi/galeri-yeni-tur-3u-dasumia-5inin-ise-harpactea-cinsine-ait-peki-zehirli-mi-iste-kesiften-ilk-bulgular-42366787 veya https://10haber.net/gundem/antalyada-8-yeni-orumcek-turu-kesfedildi-zehirli-ama-zararsizlar-301114/ (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).