Eurygaster integriceps

(Puton, 1881)

Türkçe ad: Süne / Buğday Sünesi

Latince Anlamı:

• Cins adı – Eurygaster: Yunanca eurys (geniş) + gaster (karın) → “geniş karınlı” anlamındadır.
• Tür adı – integriceps: Latince integer (bütün, tam) + ceps (baş) → “başı kesintisiz, düz” anlamına gelir.
• Toplam anlam: “Geniş karınlı ve düz başlı böcek”

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Hemiptera (Yarım kanatlılar)
• Familya: Scutelleridae (Kalkan böcekleri)
• Cins: Eurygaster
• Tür: Eurygaster integriceps

Morfolojik Tanım

• Boyut: 10–12 mm uzunluk
• Vücut şekli: Oval ve basık, tipik "kalkan böceği" formunda
• Renk:
• Sarımsı kahverengi, grimsi kahverengi ya da bazen kırmızımsı tonlarda
• Pronotum ve scutellum (kalkan) geniş, neredeyse vücudun tamamını örter
• Ağız yapısı: Emici-sokucu tip; bitki özsuyunu emer
• Larva (nimf): Erginlere benzer; kanatsız ve koyu renkli

Yayılış ve Habitat

• Coğrafi yayılım: Orta Doğu, Orta Asya, Kuzey Afrika, Güneydoğu Avrupa
• Türkiye:
• İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygın
• Tahıl tarlaları, özellikle buğday ve arpa alanlarında yoğun popülasyonlar görülür
• Habitat:
• Açık tarım arazileri, tahıl üretim alanları
• Nadasa bırakılmış tarlalarda kışlama yapar

Ekoloji ve Yaşam Döngüsü

• Beslenme:
• Larva ve ergin: Tahılların özsuyunu emerek beslenir
• Başta buğday olmak üzere arpa, çavdar ve yulafa zarar verir
• Yaşam döngüsü:
• Kışı ergin olarak geçirir
• İlkbaharda aktifleşir, yumurtalarını buğday yapraklarına bırakır
• Larvalar 5 nimf evresi geçirir
• Gelişimini yaz başında tamamlar
• Nesil sayısı: Yılda tek nesil (monovoltin)
• Aktif dönem: Nisan – Temmuz

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana doğrudan zararsızdır.
• Isırmaz, sokmaz, alerjen üretmez
• Tarımsal zararlı:
• Türkiye'nin en önemli buğday zararlısıdır
• Un ve ekmek kalitesini düşürür
• Proteinleri parçalayan enzim salgılar → gluten yapısını bozar
• %100'e kadar verim ve kalite kaybına yol açabilir

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas sonrası etkiler:
• İnsan sağlığı açısından toksik değildir
• Cilde zarar vermez, bulaşıcı değildir
• İlk yardım:
• Gerekli değildir
• Tıbbi müdahale:
• İnsani sağlık açısından müdahale gerekmez

Ekolojik Rol ve Bilimsel Önemi

• 🔹 Fitofag tür: Doğal düşmanları (parazitoit yaban arılar, yırtıcı böcekler) ile biyolojik denge içinde yer alır
• 🔹 Tarım ekonomisi açısından kritik: Her yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından popülasyon izleme ve ilaçlama programları yapılır
• 🔹 Tahıl üretimi verim analizlerinde referans zararlıdır
• 🔹 Biyolojik mücadele yöntemleri (yumurta parazitoitleri: Trissolcus spp.) ile sürdürülebilir tarım araştırmalarında kullanılır

İlginç Bilgiler

• Türkiye’de halk arasında sadece “Süne” olarak bilinir
• Tahıl tarlalarındaki varlığına göre “süne tazminatı” ve zarar hesaplamaları yapılır
• “Akbaşlı süne” olarak da adlandırılır; bazı bireylerde baş daha açık renktedir
• Buğdayın başak bağlama ve süt olum dönemlerinde zararı zirve yapar

Kaynakça

• Kaya, H. (2005). Türkiye’de Buğday Zararlıları ve Mücadele Yöntemleri
• EPPO Global Database – Eurygaster integriceps
• CABI Compendium – Süne Zararlısı Profili
• Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı Teknik Talimatları
• Lodos, N. (1984). Türkiye Entomolojisi