Dermaptera

Gündüzleri karanlık yerlerde saklanıp geceleri aktif olan kulağakaçan (earwig)’lar leş ve ot yiyicilerdendir. Oldukça geniş bir besin tercihi vardır. Birkaç tür predatördür. Dişiler yumurtalarını toprağa bırakır ve yumurtalar açılana onlara annelik ederler. Kanatları olmayan nimfler ebeveynlerine çok benzerdirler. Ön kanatlar kısa, kalın ve arka kanatları örter niteliktedir. Arka kanatlar ise geniş ve dinlenme anında ön kanatların altında katlanmış durumdadır. Bazı türler kanatsız formdadırlar. Birçok kulağakaçan’da abdomen sonundaki cerci genişleyip kalınlaşarak kışkaç halini almıştır. Bu kıskaçlar savunma, kazma ve kur yapmada kullanılır (10) 

Dermaptera üç alt takıma sahiptir. Bunlar; Forficulina, Arixeniina ve Hemimerina’dır. Çoğu Dermaptera türü Forficulina alttakımına aittir. Yukarıda belirtilen diğer iki alttakıma ait türler ise genellikle memelilerle ilişkili yaşarlar. Arixeniina’dan 5 tür Asya yarasaları Hemimerina’dan 11 tür ise Afrika fareleri üzerinde parasitik yada yarı-parasitik olarak yaşarlar ve genelde kanatsızdırlar. Bu türlerin cercileri iyi gelişmemiştir. Arixeniina alttakımına bağlı türler nimf dönemlerini kuşlar üzerinde tamamlarlar (vivipary) .

Ekonomik Önemi 

Birçok kulağakaçanın ekonomik öneme sahip değildir. Birkaç tür eğer bölgede yoğun olarak bulunuyorlarsa süs bitkilerinin çiçeklerinin taç yapraklarını yada erkek organlarını çiğneme yoluyla tahrip ederler. Avrupa kulağakaçanı (Forficula auricularia), Amerika’ya 1900’lü yıllarda taşınmış ve meyve ve sebze ürünlerinde ekonomik kayıplara neden olmuştur (10) 

Bunları Biliyor muydunuz? 

* Bazı kulağakaçanların ikinci veya üçüncü abdominal segmentlerinde savunma bezesi bulunur ve bu bezeden zararlı bir sıvı fışkırtılır. Bazı türler bu sıvıyı 4 inç basınçla püskürtebilirler. 

* Birçok kulağakaçanın cinsiyeti cerci’nin yapısına bakarak anlaşılabilir. Eğer cerci düz ise dişi, daha eğimli ise erkek birey olduğu anlamına gelmektedir. Bazı türlerin erkeklerinde ise cerci asimetrik/orantısız gelişmiştir. 

* Dişi kulağakaçanlar genellikle yuvalarının içerisinde kalır ve yumurtalarını ve genç nimf dönemlerini korurlar. Bir yada iki gömlek değiştirmeden sonra yuvadan ayrılan nimfler anneleri tarafından yenirler .

Gökhan Aydın 

Isparta-2016