Cicindelidae

Cicindelidae – Kaplan Böcekleri

Parlak renkli, iri gözlü, uzun bacaklı ve avını koşarak takip edebilen yırtıcı yapılı kara böcekleridir. “Kaplan böceği” adı, avcı doğaları ve hızlı hareket kabiliyetlerinden gelir.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Coleoptera – Sert kanatlılar
• Alt takım: Adephaga
• Üst familya: Caraboidea
• Familya: Cicindelidae

Morfolojik Özellikler

• Boyutları genellikle 8–20 mm arasındadır.
• Vücut yapısı uzun, ince ve hafif yassıdır.
• Elytra (ön kanatlar) metalik yeşil, mavi, bronz veya mor gibi parlak renklerde olabilir.
• Gözleri büyük ve dışa doğru çıkıntılıdır; görüş açıları çok geniştir.
• Bacakları uzun, ince ve güçlüdür; hızlı koşmaya olanak tanır.
• Antenleri ipliksi ve uzun yapıdadır.
• Güçlü mandibulaları vardır; avlarını tutmak ve parçalamak için gelişmiştir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Kumsallar, nehir kıyıları, orman açıklıkları, patikalar, kayalıklar ve bozkır bölgelerinde yaşarlar.
• Genellikle güneşli, açık ve çıplak topraklı habitatları tercih ederler.
• Hem larvaları hem de erginleri yırtıcıdır.
• Larvalar silindirik yuvalarda pusuda bekler, yakaladıkları avı yuva içine çeker.
• Erginler gündüz aktiftir ve hareketli avlarını takip ederek yakalar.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’de 30’dan fazla Cicindelidae türü kayıt altına alınmıştır.
• Kıyı kumullarında, step bölgelerinde, nehir yataklarında ve alçak rakımlı vadilerde yaygınlardır.
• Cicindela campestris, Cicindela hybrida, Cephalota circumdata, Calomera littoralis gibi türler en yaygın olanlardandır.
• Bazı türler dar endemiktir ve sadece Türkiye’nin belirli bölgelerinde yaşar.

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsanlar için tehlikeli değildirler.
• Isırabilirler ama bu durum nadirdir ve ciddi değildir.
• Savunma amacıyla salgı bırakmazlar.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Isırık nadirdir, tedavi gerektirmez.
• Zararsızdır ve tıbbi önlem alınmasına gerek yoktur.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Hızları böcekler arasında en yüksek olanlardandır; bazı türler saatte 8–9 km’ye varan hızla koşabilir.
• Kaplan böcekleri gündüzleri güneşli alanlarda sıkça görülür; yaklaşınca hızla uçar veya koşarak uzaklaşırlar.
• Larvaları toprakta silindirik bir çukur açar ve ağzını yukarıda tutarak av bekler.
• Renkli ve metalik görünümleri onları doğa fotoğrafçılarının gözdesi yapar.
• Biyolojik kontrol açısından faydalıdır; zararlı böcekleri avlarlar.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Pearson, D.L., Cassola, F. (2005). Worldwide Species Richness Patterns of Tiger Beetles
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea
• Türkiye Böcek Faunası Çalışmaları