Cacyreus marshalli 

Cacyreus marshalli

Cacyreus marshalli, halk arasında Sardunya Bronzu olarak bilinen, aslen Güney Afrika'ya özgü, ancak günümüzde Avrupa ve Türkiye dahil olmak üzere Akdeniz havzasında istilacı bir tür haline gelmiş bir kelebek türüdür. Adını, tırtılının en önemli besin kaynağı olan sardunya bitkilerinden alır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Sardunya Bronzu, 20-25 mm kanat açıklığına sahip, nispeten küçük bir kelebektir. Kanatlarının üst yüzeyi bronz-kahverengi renktedir ve arka kanatlarında belirgin, ince bir beyaz saçak bulunur. Arka kanatların kenarlarında, bir dizi siyah benek ve bunların yakınında ince bir kuyruk benzeri uzantı vardır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Lycaenidae
Cins (Genus): Cacyreus
Tür (Species): Cacyreus marshalli (Butler, 1898)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Türün anavatanı Güney Afrika'dır. Ancak 1980'lerden itibaren Avrupa'ya yayılmaya başlamış ve hızla Akdeniz ülkelerine, Portekiz'den Türkiye'ye kadar geniş bir alana yayılmıştır.

Habitat Tercihi: Kentsel alanlardaki bahçeler, parklar ve balkonlar gibi sardunya bitkisinin yoğun olduğu yerleri tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Cacyreus marshalli'nin yaşam döngüsü, ana besin kaynağı olan sardunya bitkileriyle yakından ilişkilidir.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını sardunya (Pelargonium) ve turnagagası (Geranium) bitkilerinin çiçek tomurcukları, sapları ve yapraklarına bırakır. Yumurtadan çıkan tırtıl, bitkinin saplarına ve köklerine girerek içinde tüneller açar. Bu durum, bitkinin solmasına ve hatta ölmesine neden olabilir.
Davranış: Gündüzleri aktiftir. Çok hızlı bir şekilde çoğalır ve bir yılda birden fazla döl verebilir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Sardunya Bronzu, bulunduğu ekosistemler için istilacı bir tür olarak kabul edilir. Yerel ekolojik dengeyi tehdit etmesinin yanı sıra, bahçecilik ve süs bitkisi yetiştiriciliği açısından ciddi bir zararlı türdür. Özellikle süs bitkisi olarak yetiştirilen sardunyalar üzerinde büyük hasara yol açar.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Cacyreus marshalli, istilacı bir tür olduğu için koruma statüsüne sahip değildir. Aksine, yerel ekosistemlere ve tarıma verdiği zarardan dolayı kontrol altına alınması gereken bir türdür.
Tehditler: Bu tür için en büyük "tehditler", yayıldığı bölgelerdeki kış soğukları ve insanlar tarafından uygulanan biyolojik ya da kimyasal mücadele yöntemleridir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi