Bothrideridae

Bothrideridae – Mantar Böcekleri (Parazitçi Ağaç Kabuk Böcekleri)

Özellikle mantarla enfekte olmuş ölü ağaç kabukları altında yaşayan, bazı türleri diğer böcek larvaları üzerinde parazit gibi davranan, küçük boyutlu ve biyolojik kontrol açısından ilgi çekici Coleoptera familyasıdır.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Coleoptera – Sert kanatlılar
• Alt takım: Polyphaga
• Üst familya: Coccinelloidea
• Familya: Bothrideridae

Morfolojik Özellikler

• Genellikle 1.5–7 mm boyutlarındadır.
• Vücutları düz, dar, silindirik ve bazen yassılaşmıştır.
• Renkleri kahverengi, sarımsı veya siyaha çalan tonlardadır.
• Elytra (ön kanatlar) genellikle ince çizgili veya noktalıdır.
• Antenler 11 segmentlidir ve uç kısmı topuz şeklinde olabilir.
• Ayaklar kısa ve yüzey altında hareket etmeye uyumludur.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Ölü veya ölmekte olan ağaçların kabuk altlarında, mantarla çürümüş odunlarda bulunurlar.
• Mantarlarla doğrudan beslenen saprofitik türler olduğu gibi,
• Ağaç kabuğu altında yaşayan diğer böcek larvalarını (özellikle Bostrichidae, Scolytinae gibi) avlayan parazitoid türler de vardır.
• Orman ekosistemlerinde hem ayrıştırıcı hem de biyolojik kontrol ajanı olarak işlev görürler.
• Bazı türler mantar üreyen nemli kütüklerde kolonileşir.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’de az sayıda tür kayıtlıdır ancak uygun habitatlarda yayılım potansiyeli yüksektir.
• Trakya, Batı Karadeniz ve Toroslar gibi ormanlık ve rutubetli bölgelerde bulunabilirler.
• Bothrideres ve Lepidopteryx gibi cinslere ait türler Avrupa'da yaygın, Türkiye'de de muhtemeldir.

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana doğrudan ya da dolaylı bir zararları bulunmaz.
• Ne ısırırlar ne de tarım ürünlerine zarar verirler.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas hâlinde hiçbir tıbbi müdahale gerekmez.
• Alerjik etkileri, zehirli savunmaları yoktur.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Bazı türleri, ağaç kabuğu altında yaşayan zararlı böcek larvalarını hedef alarak avlar; bu yönüyle biyolojik mücadelede potansiyel taşırlar.
• Çok küçük ve ince yapılı oldukları için gözle fark edilmeleri zordur; genellikle odun örnekleri incelenerek tespit edilirler.
• Mantarların olduğu nemli kütüklerde birkaç tür bir arada görülebilir.
• Orman sağlığının bir göstergesi olarak, doğal orman dokusunda varlıkları önemlidir.
• Zarar değil, fayda sağlayan nadir “kabuk böceği görünümlü yırtıcı” gruplarındandır.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Lawrence, J.F. & Ślipiński, A. (2010). Coleoptera, Volume 2: Morphology and Classification of Polyphaga
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea
• Leschen, R.A.B. (2005). Systematics and Biology of Bothrideridae (Coleoptera)