Amata phegea

Amata phegea – Dokuz Benekli Gece Kelebeği

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler)
• Familya: Erebidae (Gece kelebekleri)
• Alt Familya: Arctiinae (Kaplan güveleri)
• Cins: Amata
• Tür: Amata phegea (Linnaeus, 1758)

Yayılış ve Habitat

• Doğal Yayılış: Güney ve Orta Avrupa, Balkanlar, Türkiye ve Kafkasya’ya kadar uzanır
• Türkiye’deki Durumu: Ege, Marmara, Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde yaygın
• Habitat:
• Orman açıklıkları
• Çayırlık ve fundalık alanlar
• Dağ yamaçları, taşlık otlaklar
• Kırsal bahçeler ve yol kenarları

Morfolojik Özellikler

• Kanat Açıklığı: 35–40 mm
• Renk:
• Kanatlar koyu gece mavisi veya siyah zemin üzerinde beyaz beneklerle süslenmiştir
• Ön kanatlarda genellikle 9 adet benek bulunur
• Arka kanatlarda 2 büyük beyaz benek
• Gövde:
• Belirgin koyu renkli ve karın segmentlerinde sarı bantlar bulunur
• Antenler ipliksi ve uçlara doğru hafif kalınlaşmış
• Ayırt Edici Özellik:
• Gündüz uçan bir gece kelebeğidir
• Renk ve desenleriyle arı ya da eşekarısı taklidi yapar (Batesyen mimikri)

🧬 Yaşam Döngüsü

1. Yumurta

• Dişi birey, yumurtalarını yaprak altlarına ya da otsu bitkilerin üzerine bırakır
• Yaz ortasında yumurtlama gerçekleşir
• Yumurtalar birkaç gün içinde çatlar

2. Larva (Tırtıl)

• Tırtıllar tüylü ve koyu renklidir
• Üzerlerinde kısa, sert, açık renkli kıllar bulunur
• Çeşitli otsu bitkiler ve düşük boylu çalılar ile beslenirler
• Beslenme süresi birkaç hafta sürer

3. Pupa

• Tırtıl uygun bir yerde (taş altı, toprak yüzeyi, bitki tabanı) pupa hâline gelir
• Kısa sürede ergin bireye dönüşür
• Bazı bireyler pupada kış uykusuna yatar

4. Ergin Kelebek

• Haziran – Ağustos ayları arasında uçan bireyler görülür
• Gündüz aktiftir; sıcak günlerde çiçekler üzerinde uçuşur
• Nektar tüketir ve çiftleşir; döngü yeniden başlar

Ekolojik Rolü

• Tozlayıcı:
• Gündüz çiçekleri ziyaret eder, nektar alırken polen taşır
• Besin zinciri içinde:
• Kuşlar ve örümcekler için av konumundadır
• Mimikri:
• Arı benzeri görünümüyle yırtıcılardan korunur

Koruma ve Tehditler

• Koruma Durumu:
• Yaygın ve yerel olarak bol
• IUCN listelerinde tehdit altında değildir
• Başlıca Tehditler:
• Tarımsal ilaçlama
• Doğal çayırların tarım alanına dönüştürülmesi
• Gece aydınlatmaları (ışık kirliliği, yön kaybı)

Gözlem Notları

• Sıcak yaz günlerinde özellikle papatyagiller üzerinde kolayca gözlemlenir
• Uçuşu yavaş ve dalgalıdır
• Diğer Amata türlerinden benek sayısı ve arka kanat deseniyle ayırt edilir

Galeri fotoğrafı:Sezgin Özlem Şahin