Aedia funesta
Aedia funesta, Erebidae familyasına (Gece Kelebekleri) ait, kendine özgü siyah-beyaz ön kanat desenleri ve parlak sarı arka kanatlarıyla tanınan bir güve türüdür. Halk arasında Cenaze Güvesi olarak da bilinir. Latince adındaki "funesta" kelimesi, "yaslı" veya "kederli" anlamına gelir ve ön kanatlarının koyu rengine atıfta bulunur.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Aedia funesta, orta boyda bir güve olup, kanat açıklığı 35-40 mm civarındadır. Yetişkin bireylerin ön kanatları, siyah ve beyazın zıt tonlarında dama tahtası benzeri bir desene sahiptir. Arka kanatları ise parlak sarı veya turuncu renkte olup, geniş, koyu renkli bir kenar şeridi taşır.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Erebidae
- Cins (Genus): Aedia
- Tür (Species):: Aedia funesta (Esper, 1786)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Batı ve Orta Avrupa'dan başlayarak, Türkiye ve Orta Asya'ya kadar uzanan geniş bir alanda yayılış gösterir. Türkiye'de geniş bir alanda bulunabilir.
- Habitat Tercihi: Genellikle açık araziler, çalılık alanlar, çayırlar ve ana besin bitkisi olan sarmaşığın bulunduğu bölgelerde yaşar.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Aedia funesta güveleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Mayıs'tan Ağustos'a kadar görülür. Yıl içinde iki nesil verebilirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkisi olan Sarmaşık (Convolvulus) türleri ve bazen Tatlı Patates (Ipomoea) gibi bitkilerle beslenirler.
- Davranış: Gece aktif olan bir türdür. Parlak sarı arka kanatları, rahatsız edildiğinde yırtıcılara karşı bir uyarı işlevi görür.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur. Ayrıca tırtılları, kuşlar ve diğer böcekler için önemli bir besin kaynağıdır. Arka kanatlarındaki parlak renkler, hayvanlar alemindeki aposyematisizm (uyarıcı renklenme) kavramının bir örneğidir.
- Biyolojik Önemi: Ana besin bitkisine olan özel bağımlılığı, onu habitat tahribatına karşı hassas hale getirir ve ekosistem sağlığının bir göstergesi olarak kabul edilir.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Aedia funesta, yaygın bir tür olduğu için nesli tehlike altında değildir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) kategorisinde listelenmektedir.
- Tehditler: Yaşam alanlarının tarım veya yapılaşma nedeniyle tahrip edilmesi ve zirai ilaç kullanımı gibi tehditlere maruz kalabilir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
