Alpiscorpius victori

Alpiscorpius victori, Akrepler (Scorpiones) takımının, genellikle küçük kıskaçlı akrepler olarak bilinen Euscorpiidae familyasına ait bir türdür. Bu tür, taksonomist Prof. Dr. Victor Fet'in onuruna adlandırılmıştır. Türkiye'ye endemik bir tür olup, ülkenin biyoçeşitliliği ve herpetofauna çalışmaları açısından önemli bir değer taşır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Alpiscorpius victori, Euscorpiidae ailesinin tipik özelliklerini taşır ve yüksek rakımlı dağ habitatlarına özgü bir yaşam tarzına sahiptir. Türün keşfi ve tanımlanması, Türkiye'nin dağlık bölgelerindeki akrep çeşitliliğinin ne kadar zengin ve keşfedilmemiş olduğunu bir kez daha göstermiştir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Scorpiones (Akrepler)
Aile (Family): Euscorpiidae
Cins (Genus):: Alpiscorpius
Tür (Species):: Alpiscorpius victori (Birula, 1893 - not yagmur et al. 2020)

Coğrafi Dağılım ve Yayılış Alanları

Endemizm: Tür, Orta ve Batı Toros Dağları'nın yüksek rakımlı kesimlerine endemiktir. Yayılış alanı, özellikle Geyik Dağları (Antalya, Isparta ve Konya sınırları) gibi alanlarla sınırlıdır.
Habitat Tercihi: Orman üst sınırı ve subalpin bölgelerdeki taşlık araziler, kayalar ve yoğun bitki örtüsü altındaki serin ve nemli mikrohabitatları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Fiziksel Yapı: A. victori, bu cinse özgü olduğu gibi, genellikle küçük boyutlu bir akreptir (yaklaşık 3-4 cm). Rengi, bulunduğu ortamla uyum sağlamak üzere koyu kahverengi veya siyah tonlardadır.
Morfografi: Diğer Alpiscorpius türlerinde olduğu gibi, bu tür de görece kalın ve güçlü kıskaçlara (pedipalp) ve ince bir kuyruğa (metasoma) sahiptir. Bu morfoloji, zehir yerine avını yakalamak için kıskaçlara güvenme eğilimini gösterir.
Davranış: Noktürnaldir ve hızlı hareket eder. Gündüzleri taşların, kayaların altında veya derin çatlaklarda saklanır. Soğuk ve yüksek rakımlı ortama adapte olduğu için oldukça dayanıklıdır.

3. Zehir ve İnsan Güvenliği

Zehir Etkisi: Alpiscorpius victori'nin dahil olduğu Euscorpiidae familyası üyelerinin zehri, insanlar için düşük toksisiteye sahiptir ve tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir. Bu akreplerin sokması, çoğu durumda sadece lokal ağrı, kızarıklık ve şişliğe neden olur.
Tıbbi Önemi: Zehrin etkisi, genellikle bir arı veya eşek arısı sokmasına benzer. Ciddi sistemik reaksiyonlar beklenmez, ancak alerjik bir durum söz konusuysa veya çocuk sokulmuşsa, ihtiyati olarak tıbbi yardım alınmalıdır.
Önlem: Yaşam alanlarında dikkatli olunmalı ve özellikle kamp yaparken veya taşlık alanlarda eldivensiz çalışırken tedbirli davranılmalıdır.

4. Ekolojik ve Koruma Önemi

Ekolojik Rolü: Toros Dağları'nın yüksek rakımlı ve taşlık ekosistemlerinde avcı olarak, küçük böcek, larva ve diğer omurgasızların popülasyonlarını kontrol altında tutar.
Koruma Durumu: Yayılış alanı endemik ve dar bir coğrafya ile sınırlı olduğu için, bu tür habitat tahribatına karşı savunmasızdır. Bölgedeki turizm, otel inşaatları, yaylacılık faaliyetleri ve madencilik gibi insan baskısı, bu hassas dağ ekosistemindeki popülasyonları tehdit etmektedir. Biyoçeşitliliğin korunması, bu türün de korunmasını gerektirmektedir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Yagmur, E. A., & S. B. (2010). A new species of Euscorpius (Scorpiones: Euscorpiidae) from the Taurus Mountains, Turkey. Euscorpius - Occasional Publications in Scorpiology, 94, 1–8.
Fet, V., Soleglad, M. E., & Yagmur, E. A. (2019). The Euscorpius species of Turkey. Euscorpius - Occasional Publications in Scorpiology, 290.
Rein, J. O. (2024). The Scorpion Files. Norwegian University of Science and Technology.