Alpiscorpius mingrelicus

Alpiscorpius mingrelicus, Akrepler (Scorpiones) takımına ait, genellikle küçük kıskaçlı akrepler olarak bilinen Euscorpiidae familyasının bir üyesidir. Bu tür, ismini Gürcistan'ın Mingrelia bölgesinden almıştır ve Kafkasya bölgesi ile Türkiye'nin Kuzeydoğu Anadolu (Karadeniz) bölgesinde yaygın bir dağılıma sahiptir. Türkiye'deki nemli ve ormanlık habitatlara adapte olmuş en önemli akrep türlerinden biridir.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

A. mingrelicus, geniş bir coğrafyada yaşayan ve taksonomik açıdan yakın zamanda büyük bir revizyondan geçen türlerdendir; bu nedenle bazı popülasyonları filogenetik olarak farklı alt türler veya yeni türler olarak ayrılmıştır. Türkiye'deki Karadeniz kıyısı boyunca uzanan ormanlık alanlarda sıkça rastlanır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Scorpiones (Akrepler)
Aile (Family): Euscorpiidae
Cins (Genus):: Alpiscorpius
Tür (Species):: Alpiscorpius mingrelicus (Kessler, 1874)

Coğrafi Dağılım ve Yayılış Alanları

Dağılım Alanı: Türkiye'de başlıca Doğu Karadeniz (Artvin, Rize, Trabzon) ve Kafkasya coğrafyası (Gürcistan, Rusya) çevresinde yayılım gösterir.
Habitat Tercihi: Yüksek nem oranına sahip, gür bitki örtülü ormanlar, yaprak döküntüleri, taş altları ve çürümüş kütüklerin içini tercih eder. Yüksek rakımlı dağlık bölgelerde de bulunabilir.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Fiziksel Yapı: A. mingrelicus, küçük ila orta büyüklükte bir akreptir (genellikle 3-5 cm). Rengi genellikle koyu kahverengi ile siyah arasında değişir ve genellikle diğer Alpiscorpius türlerinden biraz daha koyu olabilir.
Morfografi: Bu türün kıskaçları (pedipalp), kuyruğuna (metasoma) göre daha kalındır ve güçlüdür. Bu özellik, avını zehir yerine ezerek etkisiz hale getirme eğiliminde olduğunu gösterir.
Davranış: Noktürnaldir (gece aktiftir) ve gün boyunca saklanır. Rutubetli ortamları tercih ettiği için, nemli ev ve bodrum katlarına da nadiren girebilir. Genel olarak sakin ve saldırgan olmayan bir türdür.

3. Zehir ve İnsan Güvenliği

Zehir Etkisi: Alpiscorpius mingrelicus'un dahil olduğu Euscorpiidae familyası üyeleri, insanlar için düşük toksisiteye sahip zehre sahiptir ve tıbbi açıdan önemsiz kabul edilir.
Semptomlar: Sokma anında hissedilen acı, tipik olarak bir arı veya yaban arısı sokmasına benzerdir. Semptomlar lokal ağrı, hafif kızarıklık ve şişlik ile sınırlı kalır.
Tıbbi Önem: Hayati tehlike oluşturacak bir zehir içermez. Ancak, alerjik reaksiyon riski olan veya hassas bünyeli bireylerin ihtiyat amaçlı tıbbi kontrol alması önerilir.
Önlem: Ormanlık ve nemli bölgelerde taşları kaldırırken dikkatli olmak ve bu canlıyla doğrudan temastan kaçınmak yeterli korumayı sağlar.

4. Ekolojik ve Koruma Önemi

Ekolojik Rolü: Yaşadığı nemli orman ekosistemlerinde avcı olarak, küçük böcekler, örümcekler ve yumuşakçaları avlayarak doğal zararlı popülasyonlarını kontrol altında tutar. Toprak ve yaprak döküntüsü katmanında önemli bir biyolojik dengeleyicidir.
Koruma Durumu: Yayılış alanı Türkiye'de endemik olan diğer akreplere göre daha geniş olsa da, Karadeniz Bölgesi'ndeki yoğun tarım (özellikle fındık ve çay bahçelerinin genişlemesi), yol yapımı ve habitat tahribatı, yerel popülasyonlar için ciddi tehdit oluşturmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Kovařík, F., Fet, V., Soleglad, M. E., & Yagmur, E. A. (2020). A new species of Alpiscorpius (Scorpiones: Euscorpiidae) from Turkey. Euscorpius - Occasional Publications in Scorpiology, 308. (Not: Türün taksonomik karmaşıklığı nedeniyle detaylı çalışmalar hala sürmektedir.)
Fet, V., Soleglad, M. E., & Yagmur, E. A. (2019). The Euscorpius species of Turkey. Euscorpius - Occasional Publications in Scorpiology, 290.
Rein, J. O. (2024). The Scorpion Files. Norwegian University of Science and Technology.