Yakamoz, ( Noctiluca scintillans ) baloncuğa benzer bir yapıya sahip, tek hücreli dinoflagella (kamçılı veya dokunaçlı bir alg) ve mikroalg bir canlıdır. Boyutları genelde 1 ila 2 mm çapındadır. Bir bitkinin belirli özelliklerine sahiptir, ancak hayatta kalabilmek için diğer organizmaları da yemesi gerekir. Yani gerçek bir mikroalg değil, aynı zamanda gerçek bir hayvan değildir.
Bilim adamlarının denizdeki ışıltıların daha çok hayvanlara mı yoksa bitkilere mi benzediğinden tam olarak emin olamamalarının nedenlerinden biri de budur.
Yakamoz adını bu mikrobun ışık üretebilmesinden almaktadır. Bu doğal ışığa biyolüminesans denir . Biyolüminesans, canlı organizmalar tarafından üretilen ışığa denir. Işık, pigment lusiferinin enzimin etkisi altında oksitlendiği bir reaksiyondan kaynaklanır. Bu mikroorganizmalar için toksik olan oksijen parçalanır ve soğuk ışık açığa çıkar. Yalamoz, bu ışığı bir oyalama manevrası olarak kullanır. Parlak bir flaş, avcıların kafasını karıştırır ve onları yanlış yola sokar. Bu sadece yırtıcı üzerinde kör edici bir etkiye sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda gerçek tehdidi korkutup kaçıran daha büyük yırtıcıları da çeker. Özellikle sıcak bir yaz arifesinde. Dalga hareketi gibi hareketler, ışık tepkisini etkinleştirir ve geç bir kumsal yürüyüşü sırasında dalgalarda hayaletimsi mavi bir parıltı görmenizi sağlar.
Yakamoz canlıları, hayatta kalmak için diğer mikroalgler ve bakteriler gibi suda yüzen yiyecekler ile beslenir. Hücresine yiyecek almanın yanı sıra, yiyecek yakalamak için yapışkan dokunaçlarını da kullanır. Noctiluca şeffaftır ve ne yediğini görmek mikroskop altında kolaydır. Besin kaynaklarından biri kırmızı alglerdir. Yakamoz canlıları hücresinde avının kırmızı pigmentini açıkça görmek mümkündür.
Ahmet TAŞÇI
Kaynak: micrapia.nl
Fotoğraflar: South China Morning Post - Ecomaria