Gün geçmiyor ki sosyal medyada bir yalan haber ya da paylaşım çıkmasın. Bu paylaşımlardan biri de geçenlerde Trakonya balığı hakkında yapıldı. Ne diyordu paylaşımda? Ölümden döndüm, bu balıktan uzak durun sizi öldürür. Peki bu söyleninlenler doğru mu? Tabii ki hayır. Son zamanlarda sosyal medya üzerinde fenomen olmaya çalışan kişilerin uydurdukları saçma ve asılsız bilgilerdir. Takipçi kazanmaya çalışırken diğer taraftan da yanlış bilgilerin yayılmasına sebep olmaktalar. Peki, Trakonya balığı nedir ? Nerede yaşar? Bizi öldürür mü?
Şimdi Trakonya balığını gelin gerçekleri ile beraber tanıyalım.
Trakonya(Trachinus draco), Karadeniz, Akdeniz, Doğu Atlantik Okyanusu, Kuzey Denizi ve Avrupa kıyı bölgelerinde bulunan en zehirli balık türüdür.
Trakonya boyut olarak küçüktür 40 cm boy a ulaşabilirler ve genellikle kum veya çamurlu dip yapısında yaşar, bir maske ve şnorkelle yüzerken çok dikkatli bakarsanız onları kuma gömülü olarak kıyı bölgelerine yakın yerlerde yaşadığını görebilirsiniz.
Trakonya, zehirlerini sırt bölgelerinde bulunan "dikenlerden" enjekte eder. Saldırmak veya kışkırtıldıklarında, bu dikenleri havaya diker. Bu dikenlerin arası siyah bir bantla çevrilidir.
Trakonyalar su dışında uzun süre (1-2 saat) hayatta kalabilir ve zehir ölü halinde bile saatlerce aktif olabilir.
Trakonya Sokmalarının Belirtileri ve Belirtileri Nelerdir?
Profesyonel balıkçılar veya tatilciler, genellikle bu balığın sokmasına maruz kalanlardır. Zehirlenme genellikle kumlu, çamurlu kıyı sularında yüzerken meydana gelir ve yanlışlıkla balıkla temas veya tehdit algılandığında bu sokma olayı savunma amaçlı gerçekleşir.
Balığın omurgası, deri bir bottan geçebilecek kadar güçlüdür.
Sokmanın acısı anlıktır ve sokma meydana geldiği yerden tüm bacağa (veya kola) yayılır. Ağrı tipik olarak 30 dakikada zirveye ulaşır ve 24 saatte sonra düzelir, ancak günlerce de devam edebilir.
Sokulma bölgesi 6 ila 12 saatlik bir süre boyunca kızarıklık, morarma ve yanma hissi gösterebilir.
Etkilenen uzuvda şişme bir haftaya kadar olabilmektedir. Dikenin giriş derinliği ve sokulmanın gerçekleştiği yer, bulanık, kumlu veya çamurlu sudan kaynaklanan "kirli" doğası nedeniyle enfeksiyonlara yol açabilir.
Enfeksiyon nedeniyle kangren olmaya da sebep olabilir .
Bazen delinme yerinde iyileşmesi aylar alabilen bir yara da kalabilir.
Trakonya sokmasının semptomları, ateş , titreme, nöbetler , bayılma (senkop), mide bulantısı , düşük tansiyon , kardiyak aritmi (düzensiz kalp atışı) gibi tüm vücut semptomlarını ortaya çıkabilir, baş ağrısı , terleme ve nefes almada zorluk.
Kişinin alerjik durumuna bağlı olarak yaygın olmasa da, zehirden kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle ölüm meydana gelebilir.
Trakonya sokmalarını nasıl tedavi edersiniz?
Trakonya sokmalarının tedavisi şunları içerir:
Sokulma bölgesini 30 ila 90 dakika veya belirgin ağrı azalması oluşana kadar haşlanmayan sıcak suda bekletin. Bu yapacağınız şey, zehirleri (toksinleri) etkisiz hale getirecektir. Ayrıca çevredeki kan damarlarında meydana gelen bazı spazmların azaltılmasına da yardımcı olacaktır.
Sıcak suya eklenen sirke, idrar, amonyak veya diğer maddeler hiçbir fayda göstermez, bu bilgiler tamamen yanlıştır
Ağrı kesici ilaçlar yardımcı olabilir, ancak çoğu zaman işe yaramaz. Bir doktor veya sağlık uzmanı, bölgeyi uyuşturmak ve ağrıyı hafifletmek için delinme bölgesine bir anestezik (lidokain gibi) enjekte ilaç uyglayabilir. Bazen yapılan bir enjeksiyon, bir sinir bloğu için (o bölgenin ağrısını kontrol eden sinirin etrafına enjekte edilir) fayda sağlayabilir.
Yarada dikenler nadiren kırılır; eğer böyle bir durum varya, enfeksiyonun önüne geçebilmek için bir sağlık kuruluşuna gidilip bu dikenin çıkarılması sağlanmalıdır.
Delinme yeri (veya yara) açık bırakılmalı ve yaranın drenajını sağlamak için bant veya dikiş ile kapatılmamalıdır. Yarayı bantla kapatmak yaranın enfeksiyon kapma riskini artırır.
Antibiyotik kullanımı tartışmalıdır, ancak enfeksiyon olasılığı dikenlerinin yaptığı derin delinme yaraları nedeniyle genellikle önleyici antibiyotikler verilebilir.
Şu anda için bir Trakonya sokması için herhangi bir antivenin mevcut değildir.
Aşağıdakileri içeren ancak bunlarla sınırlı olmayan ilk enfeksiyon belirtileri için bölgeyi izlediğinizden emin olun:
- Ateş
- Artan kızarıklık
- İltihap
- Artan ağrı
- Artan şişme
Trakonya Sokmasını Önleme İpuçları
Trakonya, kumlu çamurlu dipte yaşadığından, kıyı bölgelerinde yüzmeye giderken ayaklarınızı sürterek yürüyün, bu balığın ses ve durumdan rahatsız olarak alandan kaçmasına sebep olur . Sadece trakonya balıklardan değil, aynı zamanda diğer birçok kıyı deniz türünden bu sayede kurtulabilirsiniz.
Dalgıçlar bu balıklarla temastan veya yaklaşmaktan kaçınmalıdır.
Toksin (zehir) saatlerce aktif kalabileceğinden ölü balıkların çevresinde bile dikkatli olunmalı ve elinize almaya çalışmamalısınız.
Sizlere kısaca Trakonyalar hakkında bilgi vermeye çalıştım. Bundan böyle hikayelere değil, gerçek bilgilere inanarak hareket edin. Sitemizde sizlere bir çok yanlışın doğrularını aktarmaya devam edeceğiz.
Ahmet TAŞÇI
Görseller: Rimona Bant-irishmirror-Wolfgang Runge / dpa- James Calder
Kaynak: William C. Shiel Jr., MD, FACP, FACR