Sıcak aylarda yeniden ortaya çıktıklarında yılanlarla nasıl başa çıkacağımızı bildiğimizden emin olmamız gereklidir.
Uzun bir kış uykusundan sonra yılanlar akıllarında iki şeyle hareket eder: Beslenme ve üremek için uygun bir eş bulmak.
Yılanlar Türkiye’nın her yerinde yaşarlar. Ormanlar, şehirler ve sahil bölgelerinde yaygındırlar, bu yüzden yılanlarla karşılaşmayacağınızı asla düşünmeyin. Türkiye'de, insan sağlığını ciddi derecede riske sokabilecek zehirli türleri bulunan engerek yılanları her bölgede karşılaşabileceğiniz canlılardır ancak bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Türkiye'de kobra cinsinden tek türü bulunan çöl kobrası en ölümcül yılanlar listesindedir. Türkiye'deki zehirli yılanları şu şekilde sıralayabiliriz:
*Vipera raddei (Ağrı engereği )
*Vipera berus barani (Baran engereği )
*Montivipera bulgardaghica (Bolkar engereği )
*Vipera ammodytes (Burunlu engerek)
*Montivipera albizona (Beyazbantlı Dağ engereği)
*Vipera darevskii (Davreski engereği)
*Vipera transcaucasiana (Kafkas burunlu engereği)
*Vipera ursinii (Çayır engereği )
*Vipera pontica (Çoruh engereği)
*Vipera kaznakovi (Kafkas engereği)
*Vipera lebetina (Koca engerek)
*Vipera eriwansenis (Küçük engerek)
*Vipera xanthina (Şeritli engerek)
*Vipera wagneri (Wagner engereği)
*Walterinnesia morgani (Çöl kobrası)
Genel
Yılanlar insanlarla karşılaşmama eğilimindedir. Ya uzaklaşıp saklanarak ya da kişi uzaklaşana kadar hareketsiz kalarak bir insanla yüzleşmekten kaçınmaya çalışırlar. Bununla birlikte, çoğu vahşi hayvan gibi yılanlar da ürktükleri zaman, tehdit altında hissettiklerinde veya köşeye sıkıştıklarında kendilerini savunurlar.
Kentsel Alanlarda Neden Yılanlar Var?
Engerek ve diğer zehirsiz yılanlar gibi bazı yılan türleri, insanlarla birlikte yaşamaya iyi adapte olmuş görünüyor gibi olsalar da genellikle karşılaşmalardan kaçınacak şekilde davranırlar. Kentsel ortamlarda beslenmelerinin asıl sebebi olarak kemeler ve fareler gibi tanıtılan türlerin fazla oluşundandır.
Yılanlar genellikle evlerin yakınında bulunan ahşap yığınlarına, oluklu çatı demirlerinin altına ve çöp yığınlarına yakın yaşarlar. Bu nedenle dikkat etmeniz gereken noktalar vardır.
Diğer hayvanlar gibi yılanların da yiyecek, su ve barınağa ihtiyacı vardır ve insanlar istemeden bu gereksinimleri karşılarlar, mülklerini yılanlar için bir sığınak hâline getirirler.
Evlerinizi yılanlar için daha az çekici hâle getirmek ve ısırılma, karşılaşma şansınızı azaltmak için yapabileceğiniz birkaç uygulama vardır:
* Evin etrafındaki çöpleri kontrol altında tutun ve buraya kemirgenlerin gelmesini engelleyin.
* Bahçelerinizi düzenli tutun. Moloz, kütük yığınları vb. cisimler küçük kemirgenlere yuva olma özelliği dışında diğer canlıları da besin için alana çekecektir. Örnek: Yılanlar.
* Fareleri ve kemeleri azaltmak için mutlaka bir yol haritası çizmelisiniz.
* Geceleri dışarıda evcil hayvan mamalarını bırakmayın.
* Gece dışarıda bırakılan kıyafet ayakkabı ya da botlarınızı giymeden önce ters çevirip sallayarak kontrol edin.
* En önemlisi ise ellerinizi ya da bacaklarınızı içeriden emin olmadığınız sürece bir yere sokmayın.
* Yılan olabileceğini düşündüğünüz alanlarda asla çıplak ayaklar ve açık bacaklarla dolaşmayın
Eğer bir yılan bulursanız !
Bir yılanla karşılaşırsanız, çocukları ve evcil hayvanları derhal o alandan uzak tutun ve ona dokunmaya çalışmayın. Neredeyse tüm yılan ısırıklarının insanların bir yılanı tutmaya, öldürmeye veya ona zarar vermeye çalıştığı zaman gerçekleştiğini unutmayın.
Derhal uzman bir kuruma (itfaiye, belediye vb.) başvurun, yılanı yakalayıp çıkarabilirler. Karşılaştığınız bir yılanı öldürmek zorunda değilsiniz, buna hakkınız da yok. Bu canlılar sizi tehdit etmek ya da zarar vermek için o alanda değillerdir. Yılanlar sizleri küçük kemirgenlerden koruduğu gibi aynı zamanda fare ve kemelerin taşıdığı birçok hastalıktan sizi koruduğunu asla unutmayın.
Yılan Isırıklarının Tedavisi
Bir yılan tarafından ısırıldıysanız en önemli tavsiye sakin olmanızdır. Önemli olan ısıran türün zehirli olup olmamasıdır. Zehirli bir yılanın ısırığına maruz kaldığınızda metabolizmanızı hızlandırdığı ve zehri daha hızlı yaydığı için paniğe kapılmayın veya acele etmeyin. Şok, zehirden daha fazla hasar verir. Mümkünse yılanı tanımlayın. Yılanın ne olduğunu bilmiyorsanız neye benzediğini tarif edin veya fotoğrafını çekin.
Rahatlayın ve tıbbi yardım için hemen 112'yi arayın. Pek çok hastanesinin yılan ısırıklarıyla düzenli olarak ilgilenmediğini bilin, bu yüzden onları bilgilendirin ve uzmanlara telefon etmelerini isteyin.
Sitotoksik zehrine sahip bir yılan tarafından ısırıldıysanız;
* Yutma güçlüğü çekmediğiniz sürece bol sıvı tüketin.
* Yaraya steril bir pansuman uygulayın.
* Zehri emmeye çalışmayın.
* ısırılan bölgeyi sıkmayın.
* Sıkı bir bandaj veya turnike uygulamayın.
Kobra gibi nörotoksik bir yılan tarafından ısırıldıysanız;
* Sakin nefes alın.
* Derhal bir kas burkulması varmış gibi yaranın üst kısmından itibaren etrafına sıkıca bir krep bandaj uygulayın. Bu, kan dolaşımına giren zehir miktarını yavaşlatacaktır ancak dolaşımı kesmemelidir.
* Turnike uygulamayın.
* Zehri emmeye çalışmayın.
* Bu yılanların güçlü bir zehri olduğundan ve antizehre ihtiyaç duyulacağından kişiyi mümkün olan en kısa sürede hastaneye nakledin.
Belirtiler
* Isırık çevresinde şiddetli ağrı (bu daha sonra ortaya çıkabilir)
* Şişme, morarma veya kanama
* Ciltte ısırık izleri (bunlar bariz delinme yaraları veya neredeyse görünmez küçük çizikler olabilir)
* Isırılmış uzvun koltuk altı veya kasıklarında şişmiş ve hassas bezler
* Cilt çevresinde karıncalanma, batma, yanma veya anormal hisler
* Endişeli hissetme
* Mide bulantısı veya kusma
* Baş dönmesi
* Bulanık görme
* Baş ağrısı
* Nefes alma zorlukları
* Yutma problemleri
* Karın ağrısı
* Düzensiz kalp atışı
* Kas güçsüzlüğü
* Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
* Diş etlerinden veya yılan ısırığı bölgesinden sızan kan
* Çöküş
* Felç, koma ve hatta ölüm olarak sıralanabilir.
Yukarıda belirttiğimiz bilgiler ve uyulması gereken kurallar, birçok canlı ile karşılaşmanızı engelleyecektir. Unutmayın, besin varsa canlı da var olacaktır.
Yazı: Ahmet TAŞÇI
Fotoğraflar:shutterstock-Angelyn-Pinterest-themorningbulletin-cmaj