Walterinnesia morgani
Walterinnesia morgani (Mocquard, 1905)
Yaygın Adı: Siyah Çöl Kobrasi (Morgan Kobrası)
Tür Adı Anlamı: morgani → Fransız zoolog Jacques de Morgan’a ithafen verilmiştir.
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia – Hayvanlar
Şube: Chordata – Kordalılar
Sınıf: Reptilia – Sürüngenler
Takım: Squamata – Pullular
Alt Takım: Serpentes – Yılanlar
Aile: Elapidae – Kobra ve akrabaları
Cins: Walterinnesia
Tür: W. morgani
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Boy: Ortalama 80–110 cm, nadiren 150 cm’ye ulaşabilir
Renk: Parlak siyah, mavi-siyah ya da morumsu tonlar
Baş: Vücutla bütünleşik, geniş ve belirgin
Göz: Küçük, yuvarlak pupilli
Ayırt Edici Özellik: Tüm vücut siyahımsı parıltılı renkte olup kobraların klasik "boyun şişirme" yeteneği yoktur.
Yayılım ve Habitat
Habitat: Kuru çöller, taşlık vadiler, açık bozkırlar
Rakım: 0–1500 m
Doğal Dağılım:
– İran, Irak, Kuveyt, Ürdün, Suudi Arabistan
– Türkiye'de doğal dağılımı yoktur, ancak İran sınırına yakın bölgelerde potansiyel yayılım gösterdiği düşünülmektedir
Davranış ve Ekoloji
- Aktiflik: Gece aktiftir (nokturnal)
- Davranış: Saldırgan değildir ancak köşeye sıkıştığında hızla ısırır
- Avlanma: Aktif avcıdır; küçük memeli ve sürüngenleri hızla yakalar
- Yüzme: Zayıf yüzücüdür; nemli bölgelerden kaçınır
Üreme Bilgisi
Üreme tipi: Ovovivipar (canlı doğum)
Çiftleşme: Bahar sonu
Doğum: Sonbahar başı
Yavru sayısı: 5–10 adet
Yavru boyu: 20–25 cm, doğar doğmaz zehirlidir
Zehirlenme ve Tedavi (Walterinnesia morgani)
Zehir Özellikleri
- Toksin tipi: Güçlü nörotoksik, ayrıca hafif sitotoksik etki
- Etki alanı: Sinir iletimi (özellikle solunum kasları), az da olsa lokal doku
- Zehir etkisi: Naja cinsi kadar agresif olmasa da, ölümcül doz sınırı düşüktür
Zehirlenme Semptomları
0–2 Saat:
- Baş ağrısı, halsizlik
- Göz kapağı düşmesi (ptozis)
- Ağız kuruluğu, yutma güçlüğü
2–6 Saat:
- Solunum kaslarında zayıflama
- Konuşma ve yutma bozukluğu
- Hafif hipotansiyon
- Bazen ekstremite uyuşması
6–24 Saat:
- Solunum felci (mekanik ventilasyon gerekebilir)
- Bilinç kaybı, bradikardi
- Nadir olarak kas yıkımı (rabdomiyoliz)
Sahada İlk Müdahale
YapılmalıYapılmamalıSakinlik korunmalıTurnikeHasta hareketsiz tutulmalıYara kesilmemeliAcil hastane ulaşımı sağlanmalıEmme, buz, alkol uygulanmamalıIsırılan bölge sabitlenmeliYüksek efor verilmemeli
Hastane Protokolü
1. Acil Değerlendirme
- Solunum takibi (en kritik belirti)
- Vital bulgular ve bilinç düzeyi
- Kan gazı, CK, kreatinin, AST/ALT
- Koagülasyon testleri (genelde etkilenmez)
2. Antivenom Uygulaması
- Spesifik antivenom: Walterinnesia aegyptia veya Naja haje panzehirleri kısmen etkili olabilir
- Doz: Genelde 2–5 flakon (semptoma göre artırılır)
- IV infüzyonla yavaş uygulanır
- Adrenalin, antihistaminik ve kortikosteroid hazır bulundurulmalıdır
3. Solunum Desteği
- Hafif vakalarda oksijen desteği
- Orta ve ağır vakalarda entübasyon ve mekanik ventilasyon
- Ortalama yoğun bakım süresi: 24–72 saat
4. Takip ve Taburculuk
- Nörolojik stabilite sağlandıktan sonra
- Antivenom sonrası alerjik reaksiyon takibi
- Yara takibi (ikincil enfeksiyon riski düşük)
Yanlış Bilinenler ve Efsaneler
- “Simsiyah yılan zehirsizdir”
- Gerçek: Walterinnesia türleri en tehlikeli siyah yılanlar arasında yer alır.
- “Boynuzsuzsa kobra değildir”
- Gerçek: Walterinnesia, klasik kobra şekline sahip değildir ama Elapidae familyasındadır.
- “Gece yılanları tehlikeli değildir”
- Gerçek: Bu tür gece aktiftir ve ani saldırıları ölümcül olabilir.
- “Kobra zehiri sadece göz yapar”
- Gerçek: Bu tür spitting (tükürme) davranışı göstermez, doğrudan ısırır.
- “Zehirli yılan ısırığı ağrılıdır”
- Gerçek: Nörotoksik zehirlerin çoğu ilk aşamada ağrı yapmaz – bu da tehlikeyi gizler.
Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kaynaklar:
- Weinstein SA et al. (2011). Venomous Bites from Non-Venomous Snakes
- Warrell DA. (2010). Guidelines for the management of snake-bites
- Reptile Database – www.reptile-database.org
- Golay et al. (1993). Checklist of the Snakes of the World
- WHO Snakebite Envenoming Guidelines (2016)
Fotoğraflar : Prof. Dr. Bayram Göçmen
