Zygaenidae

Harika bir güve familyası daha! Zygaenidae, Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler) takımına ait, genellikle küçük ila orta boyutlu, özellikle gündüz uçan ve çarpıcı renkleriyle dikkat çeken bir familyadır. Halk arasında yaygın olarak "Alev Güveleri", "Duman Güveleri" (Smoky Moths), "Ormancı Güveleri" (Forester Moths) veya Avrupa'da "Burnet Güveleri" olarak bilinirler. Bu isimler, çoğu türün kanatlarında bulunan parlak kırmızı, turuncu, sarı veya beyaz lekeler ve bantlardan, ayrıca bazı türlerin hafif dumanlı veya metalik renklerinden kaynaklanır.

Bu familyanın en çarpıcı özelliği, parlak uyarı renkleri (aposematik renklenme) ve hidrojen siyanür (HCN) gibi zehirli bileşikler üretme veya biriktirme yetenekleridir. Bu zehirli bileşikler hem tırtıllarında hem de erginlerinde bulunur ve potansiyel avcılara karşı güçlü bir savunma mekanizması sunar. Erginleri gündüzleri yavaşça uçarlar, bu da avcılara "ben zehirliyim" mesajını pekiştirir. Larvaları genellikle baklagiller (Fabaceae) ve diğer otsu bitkiler üzerinde beslenirler, bazıları yaprakları iskeletleştirir veya bitki içine girer. Taksonomik olarak Zygaenoidea üstfamilyası içinde yer alırlar. Bazı türler, özellikle asma veya bazı süs bitkileri üzerinde lokal olarak zararlı olabilir.

Aşağıda Zygaenidae familyası hakkında detaylı bilgileri bulabilirsiniz:

Zygaenidae – Alev Güveleri / Burnet Güveleri (Latince: Zygaenidae, tip cinsi olan Zygaena'dan türemiştir. Zygaena kelimesi, Yunanca "zygaina" (ζύγαινα) = çekiç kafalı köpekbalığı kelimesinden gelir, bu da muhtemelen güvelerin kalın, hafifçe topuzlu antenlerine atıfta bulunur. "-idae" eki, biyolojik sınıflandırmada familya düzeyini belirtir.)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Lepidoptera – Kelebekler ve Güveler
• Alttakım: Ditrysia
• Üstfamilya: Zygaenoidea
• Familya: Zygaenidae Latreille, 1809

Zygaenidae familyası, yaklaşık 150 kadar cins ve 1500'den fazla tanımlanmış türe sahip, oldukça büyük ve yaygın bir familyadır. Genellikle beş altfamilyaya ayrılır, ancak sınıflandırmaları zaman zaman değişebilir. En iyi bilinen altfamilyalar:

• Zygaeninae: Parlak kırmızı/sarı lekeli, siyah vücutlu "Burnet Güveleri"ni içerir (Zygaena cinsi).
• Procridinae: Genellikle metalik yeşil veya mavi renkli "Forester Güveleri"ni içerir (Adscita, Jordanita cinsleri).
• Chalcosiinae: Tropikal bölgelerde yaygın olan, genellikle metalik renkli türleri içerir.
• Phaudinae
• Callizygaeninae

Morfolojik Özellikler

Zygaenidae familyası, uyarı renkleri, gündüz aktifliği ve zehirli savunma mekanizmalarıyla tanınır:

• Boyut: Genellikle küçük ila orta boyutlu güvelerdir. Kanat açıklıkları yaklaşık 20 ila 50 mm arasında değişir.
• Erginler (İmagolar):Genel Görünüm – Uyarı Renkleri (Aposematizm): Vücutları ve kanatları genellikle parlak ve kontrastlı renklere sahiptir. Koyu (siyah veya metalik mavi/yeşil) zemin üzerinde kırmızı, turuncu, sarı veya beyaz lekeler ve bantlar bulunur. Bu renkler, potansiyel avcılara (kuşlar gibi) güvelerin zehirli veya tatsız olduğunu bildiren bir uyarı sinyalidir.
• Kanatlar: Kanatlar genellikle dar ve uzundur. Ön kanatlar daha belirgin renklidir. Arka kanatlar genellikle daha küçüktür ve ön kanatlarla benzer desenlere veya bazen daha koyu renklere sahip olabilir. Bazı türlerde kanatlar kısmen şeffaf olabilir.
• Vücut: Vücutları genellikle sağlam ve kıllıdır. Bazı türlerde karın bölgesinde renkli bantlar bulunabilir.
• Antenler: Antenler genellikle orta uzunlukta, hafifçe kalınlaşmış veya topuzlu (clubbed) yapıdadır, bu da bazen onları gündüz kelebeklerine benzetir.
• Ağız Parçaları: Gelişmiş, sarmal bir hortum (proboscis) bulunur ve erginler çiçeklerden nektar emerek beslenirler.
• Dinlenme Durumu: Dinlenirken kanatlarını genellikle vücutlarının üzerine çatılı bir şekilde yatırırlar veya hafifçe açık tutabilirler.
• Larvalar (Tırtıllar):Genel Görünüm – Uyarı Renkleri: Larvalar genellikle kalın, etli ve kısadır. Renkleri türe göre değişir; parlak sarı, yeşil veya mavi-gri olabilirler ve sıklıkla siyah lekeler veya sıralı benekler taşırlar. Bazı türlerde hafif kıllı olabilirler.
• Zehirli Savunma: Zygaenidae larvaları, çoğu zaman konukçu bitkilerinden siyanür bileşikleri (siyanogenik glikozitler) alarak veya kendileri sentezleyerek zehirli hale gelirler. Rahatsız edildiklerinde veya saldırıya uğradıklarında, özel bezlerden siyanür içeren savunma sıvıları salgılayabilirler.
• Yaşam Tarzı: Larvalar genellikle yaprakların dış yüzeyinde beslenirler. Bazı türler yaprakları iskeletleştirirken (yani sadece damarlarını bırakarak), bazıları yaprakları bükerek veya bağlayarak gizlenerek beslenirler.
• Konukçu Bitkiler: Larvaların beslendiği konukçu bitki yelpazesi familya içinde geniştir, ancak çoğu tür belirli bitki familyalarına özgüdür. Özellikle:
• Fabaceae (Baklagiller): Lotus (gazalboynuzu), Trifolium (üçgül), Vicia (fiğ), Lathyrus (mürdümük) gibi türler yaygın konukçulardır.
• Euphorbiaceae (Sütleğengiller): Özellikle Euphorbia (sütleğen) türleri.
• Asteraceae (Papatyagiller)
• Oleaceae (Zeytingiller)
• Vitaceae (Asmagiller): Özellikle Vitis vinifera (asma).
• Poaceae (Buğdaygiller): Bazı Procridinae türleri.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Habitat: Zygaenidae türleri, larvalarının konukçu bitkilerini bulabildikleri açık, güneşli alanlarda, çayırlarda, bozkırlarda, orman kenarlarında, çalılık alanlarda, bahçelerde ve tarım alanlarında yayılış gösterirler. Özellikle çiçek bakımından zengin habitatları tercih ederler.
• Ekolojik Rol:
• Beslenme: Larvalar, konukçu bitkilerin yapraklarını tüketerek bitki otçulları olarak ekosistemde rol alırlar.
• Besin Zinciri: Larvaları ve erginleri, içerdikleri toksinler sayesinde çoğu avcıdan korunurlar. Ancak yine de bazı uzman parazitoitler ve avcılar (örneğin bazı kuşlar) bu zehirli böceklerle beslenebilirler.
• Tozlaşma: Ergin güveler, nektar emmek için çiçekleri ziyaret ettiklerinden, bitkilerin tozlaşmasına katkıda bulunurlar.
• Bioindikatör: Bazı Zygaenidae türleri, habitat kalitesi ve biyoçeşitlilik için iyi bioindikatör olarak kabul edilir, çünkü belirli host bitkilere ve ekolojik koşullara bağlıdırlar.
• Bitki Sağlığı / Zararlı Potansiyeli: Genel olarak, Zygaenidae familyası büyük ölçekli tarımsal zararlıları içermez, ancak bazı türler lokal olarak belirli ekonomik bitkilerde zarar potansiyeline sahip olabilir:
• Önemli Not: Familya içerisinde nadiren de olsa ekonomik önem taşıyan bazı türler bulunur:
• Theresimima ampellophaga (Asma Göz Kurdu / Asma Bud Moth): Özellikle asma (Vitis vinifera) yapraklarında zararlı olan bir türdür. Larvalar, genç tomurcukları ve yaprakları iskeletleştirir, bu da bağlarda önemli verim kayıplarına neden olabilir. Akdeniz ülkelerinde (Türkiye dahil) ve Orta Doğu'da üzüm bağlarının önemli zararlılarından biri olarak kabul edilir.
• Rhagades pruni (Erik Ağacı Güvesi): Bazı Prunus (erik, kiraz) ve Malus (elma) türlerinde zararlı olduğu rapor edilmiştir. Larvaları yapraklarda beslenir.
• Bazı tropikal Chalcosiinae türleri, palmiye ve diğer ağaçlarda lokal zararlara neden olabilir, ancak bunlar genellikle yaygın değildir.
• Bu türlerin zararı, genellikle hassas konukçu bitkilerin yoğun olarak yetiştirildiği alanlarda (üzüm bağları, meyve bahçeleri) önem arz edebilir.

Zygaenidae Güvelerinin İnsanlar Üzerindeki Tehlikesi

Zygaenidae familyası üyeleri, doğada bulundurdukları hidrojen siyanür (HCN) ve diğer siyanür bileşikleri nedeniyle zehirli olsalar da, bu zehirlilik insanlar için doğrudan bir tehdit oluşturmaz. Bu güveler insanları sokmazlar, ısırmazlar ve alerjik reaksiyonlara neden oldukları rapor edilmemiştir.

Zehirlilikleri, potansiyel avcılarını (özellikle kuşlar gibi omurgalıları) kendilerinden uzak tutmak için geliştirdikleri bir savunma mekanizmasıdır. Bu savunma mekanizması şu şekillerde işler:

1. Aposematik Renklenme (Uyarı Renkleri): Parlak ve kontrastlı renkleri (siyah zemin üzerinde kırmızı, sarı veya turuncu lekeler/bantlar), avcılara "Ben tatsızım/zehirliyim, beni yeme!" mesajını verir. Bu renklenme, birçok hayvan tarafından tehlike işareti olarak tanınır.
2. Siyanür Üretimi/Birikimi: Zygaenidae tırtılları, beslendikleri bitkilerden siyanogenik glikozitleri alarak veya bunları kendileri sentezleyerek vücutlarında hidrojen siyanür biriktirirler. Rahatsız edildiklerinde veya saldırıya uğradıklarında, bu zehirli bileşikleri salgılayabilirler. Bu salgı, avcılar için kötü bir tat veya koku anlamına gelir.

İnsan teması söz konusu olduğunda:

• Dokunma: Bir Zygaenidae güvesine dokunmak insan sağlığı için tehlikeli değildir. Zehirli bileşikler genellikle doğrudan temasla ciltten emilmez. Nadiren, hassas ciltlerde hafif bir tahriş veya kaşıntı oluşabilir, ancak bu çok yaygın değildir.
• Yutma: Kazara bir Zygaenidae güvesini yutmak (ki bu son derece nadir bir durumdur) teorik olarak toksin alımına yol açabilir. Ancak, bir güvedeki siyanür miktarı, bir insanı zehirleyecek kadar yüksek değildir. Önemli bir sağlık riski oluşturması beklenmez. Yine de, çocukların veya evcil hayvanların bu tür böcekleri yutmaktan kaçınması her zaman tavsiye edilir.

Tedavi

Zygaenidae güveleriyle temas sonrası insanlar için genellikle herhangi bir tıbbi tedaviye gerek yoktur.

• Eğer cildinizde hafif bir tahriş oluşursa, etkilenen bölgeyi su ve sabunla yıkamak genellikle yeterlidir. Kaşıntı veya hafif kızarıklık gibi semptomlar kısa sürede kendiliğinden geçer.
• Kazara yutma durumunda (ki çok düşük bir ihtimaldir), genellikle semptom görülmez. Yüksek miktarda böcek yutulmadığı veya bireyde aşırı hassasiyet olmadığı sürece, tıbbi müdahale gerekmez. Siyanür zehirlenmesi riskinin oluşabilmesi için çok yüksek dozlarda siyanür alımı gereklidir ki, bu bir veya birkaç güveden mümkün değildir.

Özetle: Zygaenidae familyası üyeleri zehirli bileşikler içerse de, bu zehirlilik insanlara yönelik doğrudan bir tehdit oluşturmaz. Parlak renkleri ve yavaş uçuşları, insanlara "Ben zehirliyim, bana dokunma!" mesajını verse de, bu daha çok potansiyel avcıları içindir. İnsanlar için tehlikeli değillerdir ve temas sonrası özel bir tedaviye genellikle ihtiyaç duyulmaz. Zygaenidae familyasına ait güveler, insanlar için doğrudan bir tehlike oluşturmazlar ve genellikle tıbbi bir tedavi gerektirmezler. Ancak, zehirli bileşikler içermeleri ve bazı durumlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmeleri nedeniyle birkaç noktaya dikkat etmek önemlidir:

1. Zehirli Bileşikler (Hidrojen Siyanür - HCN):

• Savunma Mekanizması: Zygaenidae güveleri, larvalarından itibaren hidrojen siyanür (HCN) veya siyanür türevi bileşikleri (siyanogenik glikozitler) üretme veya biriktirme yeteneğine sahiptir. Bu, onların temel savunma mekanizmasıdır ve potansiyel avcıları (kuşlar, böcekler vb.) kendilerinden uzak tutmak içindir. Parlak uyarı renkleri (aposematizm) de bu zehirli oldukları mesajını pekiştirir.
• İnsanlar Üzerindeki Etkisi: Bu siyanür, böceği yiyen bir avcı için toksik olsa da, insanlar için doğrudan bir tehdit oluşturacak miktarda ve şekilde salgılanmaz. Bir Zygaenidae güvesine dokunmak veya yakınında bulunmak, siyanür zehirlenmesine neden olmaz. Güveler sizi ısırmaz veya sokmaz.
• Yutulması Durumu: Teorik olarak, bir insan tarafından büyük miktarda güve veya tırtılın yutulması (ki bu pek olası değildir) toksik etkilere yol açabilir. Ancak, bir veya birkaç güve veya tırtılın yanlışlıkla yutulması durumunda bile, ortaya çıkan siyanür miktarı genellikle zehirlenmeye neden olacak kadar yüksek değildir. Vücut, düşük siyanür miktarlarını metabolize edebilir.

2. Alerjik Reaksiyonlar:

• Her ne kadar nadir olsa da, bazı hassas kişilerde Lepidoptera (kelebekler ve güveler) üyeleriyle temas sonrası alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bu reaksiyonlar genellikle güvelerin veya tırtılların vücudundaki kıllara veya pullara karşı gelişir.
• Belirtiler: Temas dermatit (ciltte kızarıklık, kaşıntı, döküntü), gözlerde kaşıntı veya sulanma gibi hafif semptomlar görülebilir. Solunum yoluyla temas eden tüyler veya pullar, solunum güçlüğüne neden olabilir (özellikle astımı olan kişilerde), ancak bu durum Zygaenidae için spesifik veya yaygın değildir.
• Tedavi: Böyle bir durumda, etkilenen bölgeyi su ve sabunla yıkamak genellikle yeterlidir. Kaşıntı veya döküntü için topikal antihistaminik kremler veya hafif kortikosteroidler kullanılabilir. Nadiren, daha ciddi bir alerjik reaksiyon durumunda (örneğin yaygın döküntü veya solunum güçlüğü), tıbbi yardım almak gerekebilir, ancak bu durumlar Zygaenidae ile bağlantılı olarak son derece nadirdir.

3. Genel Tehlike ve Önlemler:

• Zygaenidae güveleri ve tırtılları, insanlara doğrudan agresif davranış sergilemezler. Zehirli oldukları mesajını vermek için parlak renkleri ve yavaş uçuşları bir savunma mekanizmasıdır, saldırı aracı değildir.
• Tedavi Gerekliliği: Yukarıda belirtildiği gibi, Zygaenidae ile temas sonrası genellikle tıbbi tedavi gerekli değildir. Herhangi bir rahatsızlık hissedildiğinde, önlem olarak etkilenen bölgenin yıkanması yeterlidir.
• Çocuklar ve Evcil Hayvanlar: Küçük çocukların veya evcil hayvanların bu güveleri veya tırtılları ağızlarına almasını engellemek en iyi yaklaşımdır. Ancak, kazara yutulması durumunda bile genellikle ciddi bir tehlike beklenmez.

Sonuç olarak:

• Zygaenidae familyası güveleri, zehirli savunma mekanizmalarına sahip olsalar da, insanlar için doğrudan bir tehlike oluşturmazlar. Isırmazlar, sokmazlar ve siyanürü insanları etkileyecek miktarda veya şekilde salgılamazlar. Temas sonrası nadiren hafif alerjik reaksiyonlar görülebilir, ancak bunlar genellikle basit yıkama ve semptomatik tedavi ile yönetilebilir. Ciddi bir tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulması son derece nadirdir. Bu güveler daha çok ekosistemdeki biyoçeşitlilik ve tozlaşma açısından önemlidirler.

Davranış ve Yaşam Döngüsü

• Ergin Davranışı: Zygaenidae üyelerinin çoğu gündüzleri aktiftir (diurnal) ve güneşli havalarda yavaşça uçarak çiçekleri ziyaret ederler. Çiçeklerden nektar emerler. Zehirli olmaları nedeniyle avcılara karşı oldukça cesurdurlar ve kolayca fark edilebilirler.
• Üreme: Dişi güveler, yumurtalarını larvalarının besleneceği uygun konukçu bitkinin yapraklarının üzerine veya altına küçük kümeler halinde bırakırlar. Yumurtalar genellikle sarımsı veya açık renklidir.
• Yaşam Döngüsü: Holometabol (tam başkalaşım) gösterirler; yumurta, larva (tırtıl), pupa ve ergin evrelerinden oluşur.
• Larvalar: Yumurtadan çıkan genç larvalar, konukçu bitki yaprağında beslenmeye başlarlar. Larval gelişim süresi türe ve çevresel koşullara bağlı olarak değişir. Bazı türlerin larvaları kışı geçirebilir (kışlama).
• Pupa: Olgunlaşan larvalar, genellikle bitkinin saplarına, yapraklarına veya zemine yakın yerlere ipekten, belirgin ve genellikle sarımsı-beyaz renkli, sağlam bir koza örerek pupa olurlar. Kozalar bazen oldukça dikkat çekicidir.
• Ergin Çıkışı: Erginler pupadan çıkarak çiftleşme ve yumurta bırakma amacıyla kısa bir ömür sürerler. Yıl içinde genellikle bir nesil verirler (univoltin), ancak bazı türler iki nesil verebilir. Erginler genellikle yaz aylarında (Haziran-Ağustos) görülürler.

Dağılım

Zygaenidae familyası, dünya genelinde kozmopolit bir yayılışa sahiptir. Tropikal bölgelerde tür çeşitliliği oldukça fazladır, ancak ılıman iklimlerde de (Avrupa, Kuzey Amerika'nın bazı bölgeleri) yaygın olarak bulunurlar.

• Türkiye'deki Varlığı ve Türler: Türkiye, zengin bitki örtüsü ve çeşitli iklim tipleri nedeniyle Zygaenidae familyasına ait birçok türe ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle çiçekli çayırlar, bozkırlar ve bağ alanlarında bu güvelere rastlamak mümkündür.
• Türkiye'de Theresimima ampellophaga (Asma Göz Kurdu), Akdeniz Bölgesi'ndeki bağlarda önemli bir zararlı olarak bilinir. Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Kilis gibi illerde kaydedilmiştir.
• Türkiye faunasında 60'tan fazla Zygaenidae türü bulunmaktadır. Özellikle Zygaena ve Jordanita cinsleri zengin bir tür çeşitliliğine sahiptir. Trakya, Ege ve Doğu Anadolu bölgelerinde yapılan çalışmalarda çok sayıda türün varlığı tespit edilmiştir.

Latince Adının Anlamı

"Zygaenidae", familyanın tip cinsi olan Zygaena'dan türemiştir. Zygaena kelimesi, Yunanca "zygaina" (ζύγαινα) = çekiç kafalı köpekbalığı kelimesinden gelir, bu da muhtemelen güvelerin kalın, hafifçe topuzlu antenlerine atıfta bulunur. "-idae" eki, biyolojik sınıflandırmada familya düzeyini belirtir.

İlginç Bilgiler

• Siyanür Üretimi: Zygaenidae'nin siyanür üretme yeteneği, böcekler aleminde oldukça nadir ve çarpıcı bir savunma mekanizmasıdır. Bu, onları avcılar için son derece tatsız veya zehirli kılar.
• Mimikri: Bazı Zygaenidae türleri, kendi zehirli türleri arasında (Müllerian mimikri) veya başka zehirli böcekleri (örneğin Lycid kınkanatlıları) taklit ederek (Batesian mimikri) korunma sağlarlar.
• Gündüz Uçan Güveler: Birçok güve gece aktifken, Zygaenidae'nin çoğunun gündüzleri aktif olması, onları kelebeklere benzetir ve gözlemciler için daha kolay fark edilebilir hale getirir.
• Tırtıl Yaşamı: Zehirli tırtılları, genellikle parlak renkleriyle de dikkat çeker ve bazıları kış uykusuna yatabilir.

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

• Efsane 1: Parlak renkli tüm böcekler kelebektir.
• Gerçek: Zygaenidae gibi birçok güve familyası da parlak, uyarıcı renklere sahip olup gündüzleri uçar ve kelebeklerle karıştırılabilir. Antenlerinin topuzlu olması veya vücutlarının daha kalın olması gibi farklar vardır.
• Efsane 2: Küçük güveler zararsızdır.
• Gerçek: Zygaenidae familyası, Theresimima ampellophaga gibi lokal olarak önemli tarımsal zararlılar içeren küçük ila orta boyutlu türleri barındırır.
• Efsane 3: Tüm zehirli böcekler insanlara zarar verebilir.
• Gerçek: Zygaenidae üyeleri zehirli bileşikler içerseler de, bunlar genellikle böcekleri yiyen avcılar için etkilidir. İnsanlar için doğrudan bir tehdit oluşturmazlar ve sokmazlar.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Naumann, C. M., Tarmann, G. M., & Tremewan, W. G. (1999). The Western Palaearctic Zygaenidae (Lepidoptera). Apollo Books. (Batı Palearktik türleri üzerine kapsamlı referans.)
• Nieukerken, E. J. van, et al. (2011). Order Lepidoptera Linnaeus, 1758. In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness. Zootaxa, 3148, 212-221. (Güncel sınıflandırma bilgileri.)
• Tarmann, G. M. (2003). Zygaenidae as pest species. Journal of Entomological Science, 38(2), 263-274. (Zararlı türler üzerine tartışma.)
• Uçkan, F., Çam, H., Yurtcan, M., & Özgen, İ. (2016). Zygaenidae (Lepidoptera) of Thrace Region of Turkey. Nota lepidopterologica, 39(1), 23-36. (Türkiye Trakya Bölgesi Zygaenidae faunası.)
• Kılınçer, A. N., & Çam, H. (2018). Contribution to the knowledge of the Zygaenidae (Lepidoptera) of Turkey, with new records. Turkish Journal of Entomology, 42(3), 253-264. (Türkiye faunasına katkı.)
• Ellis, W. N. (2001-2025). Plant Parasites of Europe. (Türlerin konukçu bitkileri, beslenme alışkanlıkları ve hasarları üzerine geniş veri tabanı.)
• Fauna Europaea – Zygaenidae. (Avrupa'daki türlerin dağılımı ve taksonomisi.)
• GBIF.org – Zygaenidae family records. (Böcek taksonları hakkında geniş veri tabanı.)
• Wikipedia – Zygaenidae, Theresimima ampellophaga, Zygaena. (Bilimsel bilgiler için genel referans ve çapraz kontrol.)
• Jones, D. A., Parsons, J., & Rothschild, M. (1962). Release of hydrogen cyanide by Zygaena filipendulae (L.) (Lepidoptera: Zygaenidae). Nature, 193(4817), 525-526. (Siyanür salınımı üzerine klasik çalışma.)