Tenuiphantes tenuis

Harika bir örümcek türü daha! Tenuiphantes tenuis, Linyphiidae familyasının (Cüce Ağ Örümcekleri veya Levha Ağ Örümcekleri) oldukça yaygın ve kozmopolit bir türüdür. "Tenuis" Latince "ince", "narin" veya "hassas" anlamına gelir, bu da türün genellikle küçük ve narin yapısına atıfta bulunur.

Tenuiphantes tenuis: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Tenuiphantes tenuis için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Cüce Ağ Örümceği" veya "Levha Ağ Örümceği" kullanılabilir. Tür adının işaret ettiği gibi, "Narin Tenuiphantes Örümceği" gibi bir adlandırma uygun olabilir, ancak yaygın kullanımda değildir.

Tenuiphantes tenuis, Linyphiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Holarktik (Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın kuzey ve ılıman bölgeleri) ve Afrotropikal (Afrika'nın Sahra altı) bölgelerde geniş bir yayılışa sahiptir. Çok çeşitli habitatlarda bulunabilirler; ormanlık alanlar, otlaklar, fundalıklar, bahçeler, tarlalar, insan yerleşimleri ve hatta seralar gibi yerlerde görülebilirler. Genellikle yaprak döküntüleri, alçak bitki örtüsü ve zemin seviyesinde yaşarlar. İlk kez 1830 yılında Blackwall tarafından Linyphia tenuis olarak tanımlanmış, daha sonra Tenuiphantes cinsine aktarılmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Tenuiphantes tenuis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder):: Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Linyphiidae Blackwall, 1859 (Cüce Ağ Örümcekleri / Levha Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Tenuiphantes Tanasevitch, 1988
• Tür (Species): Tenuiphantes tenuis (Blackwall, 1830)

Genel Bilgiler

• Familya: Linyphiidae
• Tip: Küçük boyutlu, zehirli, levha ağ ören bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Holarktik ve Afrotropikal bir dağılıma sahiptir. Bu, onun dünyadaki en geniş yayılış alanına sahip örümcek türlerinden biri olduğu anlamına gelir. Avrupa, Kuzey Amerika, Asya'nın ılıman bölgeleri, Kuzey Afrika ve Sahra Altı Afrika'da bulunur. Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da çok yaygın olarak yer almaktadır. Ormanlık alanlar, tarlalar, bahçeler, şehir parkları ve hatta evlerin içinde dahi bulunması mümkündür. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da, şehrin çeşitli yeşil alanlarında, parklarda, bahçelerde ve ormanlık alanlarda çok yüksek bir bulunma potansiyeli vardır.
• Endemizm: Türkiye'ye veya belirli bir bölgeye endemik değildir, çok geniş bir kozmopolit yayılıma sahiptir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Linyphiidae familyasının tipik olarak küçük üyelerindendir.
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 1.8 - 2.5 mm civarındadır.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 2.0 - 3.0 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle soluk kahverengiden grimsi veya koyu kahverengiye kadar değişen tonlardadır.
• Karapaks (Prosoma): Sarımsı kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişir, genellikle belirgin bir deseni yoktur.
• Karın (Opisthosoma): Genellikle grimsi veya koyu kahverengidir, sırt kısmında bazen belirsiz, açık renkli işaretler veya beneklenmeler olabilir.
• Bacaklar: Genellikle sarımsı kahverengidir ve narin görünümlüdürler.
• Ayırt Edici Özellikler:Genital Yapılar: Tenuiphantes cinsinin ve özellikle bu türün kesin teşhisi, erkeklerin pedipalpleri (çiftleşme organları) ve dişilerin epigynesi (dış üreme organı) gibi genital yapıların mikroskop altında incelenmesini gerektirir. Bu küçük örümceklerin tür teşhisi genellikle bu detaylı morfolojik özelliklere dayanır.
• Habitat Çeşitliliği: Çok çeşitli habitatlara uyum sağlayabilmesi, onu bu familyadaki diğer türlerden ayıran önemli bir ekolojik özelliktir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Tenuiphantes tenuis, Linyphiidae familyasının "temel" ve en yaygın türlerinden biridir. Bu kadar geniş bir coğrafi dağılıma sahip olması, onun farklı çevresel koşullara olan yüksek adaptasyon yeteneğini gösterir. Genellikle orman zeminindeki yaprak döküntülerinde, alçak bitki örtüsünde ve hatta evlerin içindeki nemli köşelerde bile bulunabilirler. Bu küçük avcılar, özellikle kış aylarında bile aktif olabilen türlerdir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Levha Ağı): Tenuiphantes tenuis, ait olduğu Linyphiidae familyasının birçok türü gibi, genellikle küçük ve düzensiz levha ağları (sheet web) kurar. Bu ağlar, zemin seviyesindeki bitki örtüsü arasına, yaprak döküntülerine, taş altlarına, alçak çalılıklara veya hatta ev içinde köşe ve çatlaklara gerilebilir.
• Habitat Tercihi: Bu türler olağanüstü derecede çeşitli habitatlara uyum sağlayabilirler:
• Ormanlık Alanlar: Yaprak döküntüsü, yosunlar ve alt bitki örtüsü.
• Otlaklar ve Çayırlar: Açık, otluk alanlar.
• Fundalıklar ve Bozkırlar: Kuru ve çalılık bölgeler.
• Tarım Alanları ve Bahçeler: Ekili alanlarda ve bahçe bitkileri arasında.
• İnsan Yerleşimleri: Evler, depolar, seralar gibi kapalı veya yarı kapalı alanlarda da sıkça bulunurlar.
• Zemin Seviyesi: Çoğunlukla zemin seviyesindeki bitki örtüsü ve toprak arasında yaşarlar, ancak dikey yüzeylerde de ağ kurabilirler.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Kriptik bir yaşam tarzına sahiptirler, ancak yaygınlıkları nedeniyle sıkça karşılaşılan türlerdendir. Yetişkin bireyler yıl boyunca bulunabilir, ancak özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında popülasyonları artabilir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böcekler (sinekler, midges, kollembollar) ve diğer küçük toprak eklembacaklılarıdır.
• Üreme: Dişiler, genellikle bir ipek kesesi içinde yumurtalarını bırakır ve bu keseyi ağlarına veya korunaklı bir yere gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Tenuiphantes tenuis de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Tenuiphantes tenuis'in insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları çok küçük olduğu (genellikle 2-3 mm) ve insanlarla temasları nadir olduğu için ısırık vakaları oldukça seyrektir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Linyphiidae familyasındaki bu kadar küçük türlerin zehir bezleri, genellikle avlarını etkisiz hale getirmek için yeterli güçtedir, ancak insan için önemli bir tıbbi tehdit oluşturmaz. Isırık belirtileri genellikle lokalize ve hafiftir, arı sokmasına benzer semptomlarla sınırlı kalır. Bu örümcekler genellikle agresif değildir ve ısırmak için köşeye sıkıştırılmaları gerekir.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Tenuiphantes tenuis ısırığı için özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye ve İstanbul'daki Tenuiphantes tenuis Kayıtları

Tenuiphantes tenuis, Türkiye örümcek faunası içinde kaydedilmiş çok yaygın bir türdür. Kozmopolit bir tür olması ve Türkiye'de de çok çeşitli habitatların bulunması nedeniyle, ülkenin her yerinde yayılış göstermesi beklenir.

İstanbul'da da varlığı bilimsel olarak birçok kez kayıt altına alınmıştır. Şehrin parkları, bahçeleri, ormanlık alanları, hatta evlerin içleri ve depolar gibi çeşitli habitatlardan bilinen çok sayıda kaydı bulunmaktadır. Bu, türün İstanbul ekosisteminin yaygın ve önemli bir parçası olduğunu göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Tenuiphantes tenuis - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1192/Tenuiphantes_tenuis (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2136113 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Tenuiphantes tenuis: Britanya'daki dağılımı, habitat ve ekoloji bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Tenuiphantes+tenuis (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Tenuiphantes cinsi ve Linyphiidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin ve İstanbul'un çeşitli habitatlarındaki örümcekleri konu alan araştırmalar, Tenuiphantes tenuis'in Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
10. Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
11. Demircan, N., Aksan, N. & Topçu, A. (2022). A preliminary checklist of the spider fauna of European Türkiye. Serket 19(1): 39-56. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).