Spicara flexuosa

Spicara flexuosa, Sparidae (Çipura ve Sargozgiller) familyasına ait, İzmarit (Spicara) cinsinin yakın zamanda ayrı bir tür olarak tanınan üyesidir. Daha önce yaygın olarak Spicara maena'nın bir sinonimi olarak kabul ediliyordu, ancak modern genetik çalışmalarla ayrı bir tür olduğu doğrulanmıştır. Türkiye sularında genel olarak İzmarit adıyla anılır; ayrım gerektiğinde Bükümlü İzmarit veya Gümüş İzmarit gibi tanımlayıcı isimler kullanılabilir.

Latince ismindeki "Spicara" kelimesi, Latince "başak/sivri uç" anlamına gelen spicare'den türemiştir. "Flexuosa" ise Latince'de "bükülmüş", "eğilmiş" veya "kıvrımlı" anlamına gelir, bu da türün vücut hattı veya yüzgeç yapısındaki bir özelliğe atıfta bulunabilir.

I. Taksonomik Sınıflandırma ve İsimlendirme

SeviyeBilimsel AdıTürkçe Adı / AçıklamaÂlem (Kingdom)AnimaliaHayvanlarŞube (Phylum)ChordataKordalılarSınıf (Class)ActinopterygiiIşınsal YüzgeçlilerTakım (Order)Acanthuriformes (eski Spariformes)Aile (Family)SparidaeÇipura ve SargozgillerCins (Genus)SpicaraTür (Species)S. flexuosaYabancı AdıPicarel (Türkçe İzmarit'in eşdeğeri)TanımlayanRafinesque, 1810Latince AnlamıFlexuosa: "Bükülmüş", "Eğilmiş" veya "Kıvrımlı".

II. Morfolojik ve Fiziksel Özellikler

• Boyut ve Ağırlık: Küçük-orta boylu bir balıktır. Türkiye kıyılarında (Karadeniz) kaydedilen en büyük birey 23.5 cm total boy ve 144.06 g ağırlığa ulaşmıştır ve tahmini 5 yaşındadır. (Kaynak: ResearchGate)
• Vücut Yapısı: Vücut, diğer Spicara türleri gibi uzun, ince ve yanlardan basıktır.
• Ayırt Edici Özellikler:

1. Renklenme: Genel olarak gümüşi bir renge sahiptir. Vücut yanlarında belirgin, soluk mavi-mor çizgiler bulunabilir.
2. Cinsiyet Değişimi: Bu tür, S. smaris ve S. maena gibi protogynous hermafrodit özellik gösterir; yani bireyler hayata dişi olarak başlar, yaş ve boy ilerledikçe erkek bireye dönüşürler.
3. Diğer İzmaritlerden Farkı: Morfolojik olarak S. maena ve S. smaris'e çok benzer. Türler arası ayrım genellikle sadece morfolojik ölçümlerin detaylı analizi ve genetik çalışmalarla yapılabilir.

III. Habitat ve Ekoloji

• Dağılım: Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz'de yayılış gösterir.
• Habitat Tercihi: Demersal bir türdür.
• Derinlik: Genellikle sığ kıyı sularından 100 metre derinliğe kadar olan bölgelerde bulunur. Türkiye kıyılarında 15 metre derinlikte kaydedilmiştir. (Kaynak: ResearchGate)
• Zemin: Kumlu ve çamurlu-kumlu dipleri, diğer İzmarit türleri gibi tercih eder.
• Beslenme: Etobur olup, küçük bentik (dipte yaşayan) ve pelajik (su sütununda yaşayan) omurgasızlarla beslenir.

IV. Üreme ve Yaşam Döngüsü

• Üreme Dönemi: Akdeniz havzasında üreme dönemi genellikle ilkbahar ve yaz başlarına denk gelir (Mart-Haziran).
• Yuva Davranışı: Diğer Spicara türleri gibi, erkekler tarafından kumlu diplerde yuva yapma ve yumurtaları koruma davranışı sergilenmesi muhtemeldir.
• Büyüme: Karadeniz popülasyonlarında 5 yaşına kadar yaşayabildiği gözlemlenmiştir.

V. Ticari Önemi ve Korunma Durumu

• Ticari Değer: Spicara flexuosa, diğer İzmarit türleriyle birlikte avlandığından, onlardan ayrı bir ticari istatistiği tutulmaz, ancak toplu olarak ticari öneme sahip bir balıktır. Taze olarak tüketilir.
• Zehirlilik: Spicara flexuosa zehirli değildir.
• Korunma Durumu (IUCN Red List): Genellikle akraba türleriyle benzer geniş dağılıma sahip olması nedeniyle, küresel ölçekte En Az Endişe Veren (Least Concern - LC) kategorisinde listelenmesi beklenir. Ancak türler arası karmaşık taksonomi nedeniyle özel bir değerlendirmesi bulunmayabilir.

VI. Tarihsel ve Mitolojik Bilgiler

Spicara flexuosa, yakın zamana kadar S. maena türü ile karıştırılması nedeniyle, antik metinlerde veya efsanelerde doğrudan kendine ait bir tarihsel veya mitolojik anlatıya sahip değildir. Tarihsel kayıtlar ve kültürel atıflar genellikle Spicara (İzmarit) cinsi adı altında toplanmıştır.

• "İzmarit" Kültürü İçindeki Rolü:
• Bu tür, tıpkı S. maena gibi, Antik Çağ'dan itibaren Akdeniz kıyılarında yaşayan yoksul ve orta gelirli halkın sık tüketilen ve ucuz balığı olmuştur.
• Onun tarihsel önemi, lüks bir gıda olmaktan ziyade, yüzyıllardır süregelen kıyısal beslenme düzeninin ve küçük ölçekli balıkçılığın sürekli ve güvenilir bir parçası olmasıdır.
• Modern Bilimin Rolü:
• S. flexuosa'nın "hikayesi" daha çok modern bilim ve biyolojik çeşitlilik ile ilişkilidir. Bu türün S. maena'dan genetik olarak ayrılması, Akdeniz'in biyolojik karmaşıklığı ve türlerin yakın evrimi konusunda modern bir keşif hikayesidir.

Kaynakların Geniş Kapsamlı Derlemesi: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

(Bu bilgiler, ResearchGate'te yayımlanan Karadeniz ve Ege'deki Spicara flexuosa biyolojisi üzerine yapılan araştırmalar ve Sparidae familyasının taksonomik kayıtlarından derlenmiştir.)

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/107590623