Plexippoides gestroi

Plexippoides gestroi: Detaylı Bilgiler

Harika bir örümcek türü olan Plexippoides gestroi, Salticidae familyasına yani **"Zıplayan Örümcekler"**e ait bir türdür. Bu örümcekler, adından da anlaşılacağı gibi, avlarını yakalamak için zıplama yeteneklerini kullanan, keskin görüşlü ve çevik avcılardır.

Plexippoides gestroi, Salticidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1920 yılında Dalmas tarafından Habrocestum gestroi olarak tanımlanmış, daha sonra 1987 yılında Prószyński tarafından Plexippoides cinsine aktarılmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Plexippoides gestroi'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Salticidae Blackwall, 1841 (Zıplayan Örümcekler)
• Cins (Genus): Plexippoides Prószyński, 1984
• Tür (Species): Plexippoides gestroi (Dalmas, 1920)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Plexippoides gestroi, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Yunanistan, Kıbrıs, Türkiye, Azerbaycan, Suriye, Irak ve İran gibi Doğu Akdeniz, Kafkasya ve Orta Doğu bölgelerinde yayılış gösterir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, Hatay, Mersin ve Kahramanmaraş gibi özellikle Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin bu sıcak ve kurak bölgelerinde yaygın olabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte bir zıplayan örümcektir.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 7 mm civarındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Plexippoides cinsinin üyeleri genellikle belirli desenlere sahiptir.
• Genel Görünüm: Prosoma (baş-göğüs kısmı) dorsalde (üstten) turuncumsu kahverengi olup, siyah bir kenarlığa ve üzerinde beyaz tüylere sahiptir. Yanları kahverengidir. Opisthosoma (karın) dorsalde bej-kahverengi beneklidir, ön yarısında ortada ve yanlarda kısa kahverengi boyuna bantlar bulunur. Bacaklar benekli ve tüylüdür.
• Keliserler (çeneler) ve palpler (ön ayak benzeri duyu organları) morfolojik olarak türün ayırt edici özellikleridir. Tibial apofiz küçüktür, cymbium oldukça geniş ve büyüktür. Embolus cymbiumun ortasına kadar uzanır.
• Gözler: Salticidae familyasının en karakteristik özelliği olan güçlü gözlere sahiptirler. Ön ortadaki iki büyük göz, avı hassas bir şekilde takip etmelerini sağlayan üç boyutlu görme yeteneği sunar. Diğer altı göz çevresel hareketleri algılar ve geniş bir görüş alanı sağlar.
• Ayırt Edici Özellikler:Prosoma ve opisthosoma üzerindeki belirgin renk ve benek desenleri.
• Erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı morfolojisi, bu türün kesin teşhisi için anahtar kriterlerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Plexippoides gestroi gibi zıplayan örümcekler, özellikle sıcak iklime sahip bölgelerde, kuru ve taşlık arazilerde sıkça bulunur. Görsel avcılar oldukları için, çevik hareketleri ve ani zıplamalarıyla dikkat çekerler. Vücutlarındaki desenler, bulundukları ortama uyum sağlamalarına yardımcı olur. İnsanlar için kesinlikle tehlikeli değillerdir; zehirleri yalnızca avlarını etkisiz hale getirmek içindir ve insan sağlığına herhangi bir zarar vermez."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Plexippoides gestroi da diğer zıplayan örümcekler gibi aktif ve gezgin avcılardır. Avlarını yakalamak için ağ kurmazlar. Genellikle gündüz aktiftirler ve güneşli saatlerde avlanmayı tercih ederler.
• Avlanma Davranışı: Mükemmel görme yeteneklerini kullanarak avlarını (küçük böcekler ve diğer eklembacaklılar) tespit ederler. Avlarına gizlice yaklaşır, ardından hızlı ve güçlü bir zıplamayla üzerlerine atlayarak yakalarlar. Zıplamadan önce kendilerini bir güvenlik ipliğiyle (ipek iplik) sabitlemeleri, olası bir düşüşte veya avı kaçırmaları durumunda geri dönmelerini sağlar.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) genellikle taşların altına, kayalık yarıklarına veya diğer korunaklı yerlere, ipekten yapılmış küçük bir yuvaya bırakır ve yavrular çıkana kadar onları korurlar.
• Habitat Tercihi: Genellikle kuru ve sıcak iklimlere sahip bölgeleri, özellikle taşlık arazileri, bozkırları, orman kenarlarını ve tarım alanlarını tercih ederler. Türkiye'de zeytinlikler gibi tarım alanlarında da kaydedilmişlerdir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Plexippoides gestroi de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Salticidae familyasındaki hiçbir tür insan için tehlikeli değildir. Plexippoides gestroi'nin de ısırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Isırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zıplayan örümceklerin zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir arı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi lokal, geçici semptomlar dışında bir sağlık riski oluşturmazlar. Bu küçük avcılar, doğanın biyoçeşitliliğinin önemli bir parçasıdır ve zararlı böceklerin kontrolünde değerli bir görev üstlenirler. Rahatsız edilmedikleri sürece insanlara saldırmazlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
3. araneae - Plexippoides gestroi - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek özellikleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/32055/Plexippoides_gestroi (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2174247 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
7. Türkiye Yaban Hayatı - Plexippoides gestroi: Türkiye'deki durumu ve genel bilgiler.
8. Kaynağa Erişim: https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/plexippoides-gestroi-dalmas-1920 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
9. ResearchGate - Distribution of spiders (araneae) in olive groves in the eastern Mediterranean and south-eastern Anatolia regions of Turkey: Türkiye'deki bazı zeytinliklerdeki örümcek faunası hakkında çalışma.
10. Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/303787437_Distribution_of_spiders_araneae_in_olive_groves_in_the_eastern_mediterranean_and_south-eastern_anatolia_regions_of_Turkey (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).